________________
તીકરાના નામના મંગળ જાય : ૯૧
તાપણ તૃષાક્રિના નિવારણ માટે તે સિવાય બીજો ઉપાય પણ નથી, તેમ આરંભ પરિગ્રહરૂપી પકમાં નિમગ્ન ગૃહસ્થાને તે પકના પ્રક્ષાલન માટે દ્રવ્યેાત્કીન અનિવાર્યું છે. દ્રવ્યાકીન સિવાય સાવદ્ય ચેાગથી વિરામ નહિ પામેલા આત્મા આને ધર્મ ધ્યાન સંભવિત નથી. બ્યાત્કીર્તનથી જ તેમના આર’ભાદિ પાપપ’કનુ` પ્રક્ષાલન થાય છે. તથા સંસાર પ્રતનુ એટલે પાતળા પડે છે. શાસ્ત્રામાં કહ્યું છે કે, ગૃહસ્થાને દ્રવ્યેાત્કીત નપૂવ કનું ભાવાત્કીતન પ્રભૂતતર નિર્જરા અને શુભાનુ’ધી કર્મોનો હેતુ છે.
તીર્થંકરા લોકના ઉદ્યોત કરનારા છે. લેાક એટલે પ'ચાસ્તિકાય. ધર્મ, અધર્મ, આકાશ, પુદ્ગલ અને જીવ એ પાંચ અસ્તિકાય છે-પ્રદેશ પ્રચયાત્મક છે. કાળદ્રવ્ય પ્રદેશ પ્રચયાત્મક નથી, તેથી તેને અસ્તિકાય કહેલ નથી. કાળદ્રવ્યની સાથે પાંચ અસ્તિકાય મળીને છ દ્રવ્યા કહેવાય છે. તીર્થંકરા પાંચ અસ્તિકાયાત્મક અને છ દ્રવ્યાત્મક લાકના ઉદ્દાત કરનારા છે. ઉદ્યાત એટલે પ્રકાશ, સ્વયં જાણવું અને ખીજાને જણાવવું. લાકની ઊર્ધ્વ, અધા અને તિર્ આકૃતિને, લેાકમાં રહેલાં જીવાજીવાદિ ષડ દ્રવ્યાને જીવાની ગતિ-આગતિને, રાગ-દ્વેષાદિ ભાવાને, દેવ-નરકાદિ ભવાને તથા જ્ઞાન-દનાદિ ગુણાને તીર્થંકરા પ્રતિસમય જાણે છે, જુએ છે અને ચેાગ્યની આગળ કહે છે, તેથી ઉદ્યાત કરનારા ગણાય છે. ઉદ્યોતને આલાક, પ્રલેાક, સલાક પણ કહેવાય છે, એટલે સારી રીતે જાણે છે, સારી રીતે જુએ છે અને સારી રીતે બીજાની આગળ પ્રકાશે છે.
ઉદ્યોત એ પ્રકારના છેઃ દ્રબ્યાદ્યાત અને ભાવાદ્યાત,
