________________
સજેલે ચમત્કાર
સૂત્ર, આચારાંગનો શ્રિત સ્કંધ, સૂર્યચંદ્ર પ્રાપ્તિ તથા બહત્કલ્પસૂત્ર વગેરે ગ્રંથમાંથી એ કાળ કેવો ભયંકર આવ્યું હશે એને ઝાંખો. ઈતિહાસ આજ પણ તારવી શકાય છે. પણુ આપણે એટલી લાંબી નજરે જોઈ શકતા નથી. જે મહેલાતેમાં આપણે રહીએ છીએ એ મહેલાતની બારીએથી જ એમને માપવા આપણે મથીએ છીએ. અને એટલે જ આજે આપણે સેંકડો વર્ષોના દઢ થયેલા સંસ્કારને કારણે એમણે આપેલા માંસાહાર અર્થ નીકળતા પાઠો કે એવા મુનિઓને ખાતર આપવા પડેલા અપવાદ માર્ગો સમજી શકતા નથી. માંસાહારની સૂગને કારણે આપણને એવા પાઠો તરફ આજે ઘણું છૂટે છે અને તેથી એવા પાઠો એ શાસ્ત્રમાં આવેલા ડબકા છે એમ માની એને રદ કરવાનો પણ આપણે વિચાર કરીએ છીએ પણ એ ડબકા નથી પણ આપણું પૂજ્ય પૂર્વજોની ઉદારતા, કરુણા, ધૈર્ય, દીર્ઘ દૃષ્ટિ તથા પતિતના ઉદ્ધાર માટેની ઝંખના તેમ જ એ દ્વારા શાસનની અખંડિતતા અને એના પાવિત્ર્યની રક્ષા માટે બનાવેલું પરાક્રમ અને ખેડેલે પુરુષાર્થ કેવી પરાકાષ્ટાનો હતો એના ગૌરવનો એ તેજસ્વી ઇતિહાસ છે. આજે તો આપણે પર્વતના શિખર ઉપરથી વિશ્વને નિહાળીએ છીએ પણ એ શિખરે પહોંચતાં પહેલાં કેવી કેવી ઝાડીઓ, ખીણ, ચટ્ટાને અને શિલાઓ પાર કરવી પડી હતી એ ભૂલી જઈએ છીએ.
એથી એવા ભવ્ય અને રોમાંચકારી ઇતિહાસની રક્ષા અને નિર્માણ માટે સર્વસ્વીકૃત થઈ પડે એવા આચારવિધિઓના નવા પાઠો એમણે ગૂંચ્યા હતા, જેનો સંગ્રહ આજે આચારાંગના દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધ તરીકે વિદ્યમાન અને વિખ્યાત છે.
મેટે ભાગ ભગવાનના સૂક્ષ્મ અહિંસા ધર્મને અનુરૂપ ચુસ્ત વનસ્પત્યાહારી હતો, છતાં સારી એવી સંખ્યા ધરાવતો વર્ગ સૂઝતા. આહારને નામે તેમ જ જૂના શાસ્ત્રોમાં વપરાયેલા શબ્દોના – હવે રૂઢ બનવા લાગેલા નવા અર્થોને – આધારે માંસાહારનો આધાર
