________________
૯.(A) અકર્મક ક્રિયાપદના પ્રેરક રૂપોમાં, (B) સકર્મક ક્રિયાપદમાં કોઈક સાહિત્યને લગતું કાર્ય હોય ત્યારે તેવા ધાતુઓના
પ્રેરકરૂપમાં, --- ગતિદર્શક ધાતુ, કંઈક જ્ઞાન, ખબર, ખાવાનું દર્શાવતા હોય તેવા ધાતુઓના
પ્રેરક રૂપમાં અને (D) 3 ધાતુના પ્રેરક રૂપમાં,.
ક્રિયાપદના મૂળ ભેદનો કર્તા દ્વિતીયામાં મૂકાય છે. દા.ત. રામં પ્રાકં નમયતિ - રામને ગામ મોકલે છે.
શિષ્ય થઈ સાપતિ - શિષ્યને ધર્મ જણાવે છે.
વાતં મોવલંબોનયતિ - બાળકને લાડવો ખવડાવે છે. અપવાદ : ની અને વક્માં આ નિયમ લાગતો નથી, તથા હૃઅને માં વિકલ્પે લાગે છે.
દા.ત. શ્રાવ સાથું/સાધુના વિહારયતિ : દ્વિરે મારંવાદથતિા ૧૦. પ્રેરક અને દશમા ગણના મય પછી સેટુ આદિમાં રૂ પ્રત્યય આવે તો ય
ના અન્ય નો લોપ થાય છે.
દા.ત. યુ + ++ તુમ્ = વોરન્ + $ + તુમ્ = વોયિતુમ્ | ૧૧.(A) ભૂ.કૃ. ના ત અને તવ પ્રત્યય પૂર્વે,
(B) ૫ થી શરૂ થતા પ્રત્યય પૂર્વે અને, (C) ધાતુ સાહિતના સ્વરથી શરૂ થતા પ્રત્યયો પૂર્વે,
મય નો લોપ થાય છે. પણ સ્વરમાં થયેલા ફેરફાર કાયમ રહે છે. દા.ત. યુ + ચ + $ + ત (સં.ભૂ.કૃ.) = વોર્ + $ + ત = ચરિતા
વધુ + મય + (કર્મણિ) + તે = વોલ્ + + તે = વધ્યા ૧૨. ઉપાજ્યસ્વસ્વરવાળા ઉપસર્ગવાળા ધાતુનેસં.ભૂ.કૃ. માં પ્રત્યય લાગતા
પૂર્વે મય ના અન્ય ૩ નો લોપ થાય છે.
દા.ત. પ્રામય + ૨ = પ્રામદ્ + ય = પ્રમિથ્યા દ88 સુ. સં. મન્દિરાન્તઃ પ્રવેશિકા દશ ૨૧૬ દEEE પાઠ - ૨૧ KER,
