________________
પાઠ-૩
ક્રિયાપદ વર્તમાનકાળ : પરસ્મપદ
દ્વિવચન પ્રત્યયઃ પુરુષ ૧- વ, પુરુષ ૨- થર્, પુરુષ ૩- વૈર
નિયમો ૧. દશ મા ગણના ધાતુમાં વિકરણ પ્રત્યય ઉમેરાય છે. સામાન્યથી આ ગણના
ધાતુઓ ઉભયપદી છે. દા.ત. પ = વાક્ + અ + તિ = ચરિતા દશમા ગણના ધાતુમાં મય લાગતાં અન્ય કોઈ પણ સ્વર તથા ઉપાજ્ય ની વૃદ્ધિ થાય તથા ઉપાજ્ય હસ્વ સ્વરનો ગુણ થાય છે. દા.ત. પુણ્ = ઘોષથતિ . (ઉપાંત્ય ગુણ), ત= તડિતા (ઉપાંત્ય વૃદ્ધિ),
= વારયતિ (અંત્ય વૃદ્ધિ) અપવાદ - ૩, પ, ૬, પ્રદ્. પૃ, કૃ આ ધાતુઓમાં ઉપરોક્ત ફેરફાર થતો નથી.
ધાતુઓ પહેલો ગણ
છઠ્ઠો ગણ - અટન કરવું, ભટકવું
૩ઙ્ગ - વીણવું વન્ - ચાલવું, ખસવું
મ્ - આકર્ષણ કરવું, ખેંચવું, ખેડવું ગણ્ – બબડવું
રર્ – સ્કૂર્તિ થવી, ધડકવું, ફરકવું, નિત્- નિંદવું
તરફડવું શમ્ - પ્રશંસા કરવી, કહેવું
| દશમો ગણ ચોથો ગણ
વદ્ - કથન કરવું, કહેવું
- ગણવું કુન્ -- કોપ કરવો, ગુસ્સે થવું
ધુમ્ (ર) -- જાહેર કરવું ક્ષમ્ - ખળભળવું, ગભરાવું
વિન – ચિંતન કરવું, વિચારવું fશન - ભેટવું
પુસ્ (રો) - ચોરવું
વી - પીડવું, દુઃખ દેવું હ સુધ સંસ્કૃતમાર્ગોપદેશિ શ વ
પાઠ - ૩છે.
