________________
શ્રીનમસ્કાર નિષ્ઠા I “નમે ” એટલે હું નમું છું, મારા નમસ્કાર હે ! - નમવું એટલે કેવળ મસ્તક ઝૂકાવવું કે હાથ જોડવા એટલું જ નહિ, પરંતુ મસ્તક અને હાથની સાથેસાથ મન, મનમાંના વિચાર અને અંતઃકરણ પણ નમાવવું જોઈએ. મન અને અંતઃકરણના સમર્પણ સિવાયને નમસ્કાર અધૂર જ રહે છે. તે જેને પહોંચાડવાનું હોય છે તેને પૂરેપૂરો પહોંચતું નથી.
કૂવામાં પાસેલી ડેલ જ્યાં સુધી પિતાનું મસ્તક ઝૂકાવીને કૂવાના પાણીને નમસ્કાર કરતી નથી ત્યાં સુધી તેને તેમાંથી એક બાભર પણ પાણી મળતું નથી, તેમ માનવીની સાધના ગમે તેવી ઉગ્ર છતાં તે જ્યાં સુધી પિતાના સાધ્યને પિતાનું જીવન સમર્પિત કરતું નથી ત્યાં સુધી તેના અંતરમાં આત્માનું તેજ–વારિ પ્રવેશતું નથી.
“નમે ” શબ્દ જ્યાં પ્રવેશે છે, ત્યાંના વાતાવરણને પિતાને સાનુકૂળ બનાવી દેવાની તે અજબ ક્ષમતા ધરાવે છે. તેને મુખ્યગુણ માનવઅંતરના બૂઝાયેલા વિવેક-દીપને પુનઃ પ્રજવલિત કરવાનું છે, બીજે ગુણ મિથ્યાત્વના હિમગિરિને ઓગાળવાને છે, ત્રીજો ગુણ ઊર્મિઓને યાવલંબી રાખવાને છે, ચેાથે ગુણ શુચિતા ફેલાવવાનો છે અને પાંચમો ગુણ દેષ-ક્ષય અને ગુણવૃદ્ધિમાં સહાય કરવાનું છે.
નમે ” શબ્દના ઉચ્ચાર સાથે જે ભાવ પૂરાયમાન થાય છે તે એમ સૂચવે છે કે, આ વિશ્વમાં નમવાને યોગ્ય કેઈક પરમપવિત્ર તત્ત્વ છે જ.
