________________
ત્રણ વિનાશક ચેપી બદીઓ
[ પ૭ : આત્મા, પરલોક, સ્વર્ગ, નરકાદિ પદાર્થો છે, એ એક વખત સામાન્ય નિશ્ચય થઈ ગયા પછી, વિશેષ નિશ્ચય કરાવનાર આગમપ્રમાણુનું અવલંબન ભારે ઉપકાર કરનારું થઈ પડે તેમ છે. અનુમાનાદિ પ્રમાણે દ્વારા થનારો નિશ્ચય, એ ગમે તેટલો યથાર્થ હોવા છતાં પણ, તે સામાન્ય નિશ્ચય છે એ ભૂલવું જોઈતું નથી. આગમ એને વિશેષ નિશ્ચય કરાવે છે અને કેવલજ્ઞાન એને સશે નિશ્ચય કરાવે છે. સર્વેશ નિશ્ચય કેવલજ્ઞાન સિવાય શકય નથી, પણ ત્યાં સુધી કેમે ક્રમે અધિક નિશ્ચય થાય તે પ્રયત્ન કરતા જવું, એ છઠ્ઠમોનું કર્તવ્ય છે. યથાર્થ જ્ઞાન :
અહીં એટલી વાત સમજી લેવી જોઈએ કે-વિશેષ ધર્મોને અધુરે નિશ્ચય, એ યથાર્થ જ્ઞાનને અયથાર્થ કરી શકતું નથી. એક વ્યક્તિને મનુષ્ય તરીકે જાણી લીધા પછી, તે કયાને વતની છે અને કેને દીકરે છે, એ વિગેરે વિશેષ ધને નહિ જાણવા છતાં પણ, મનુષ્ય તરીકે થયેલું તેનું જ્ઞાન, એ કઈ પ્રકારે અયથાર્થ નથી. વિશેષ ધર્મોનું અજ્ઞાન એ સામાન્ય પ્રકારના જ્ઞાનને લેશમાત્ર બાધક નથી. જેઓ સઘળાયે પ્રકારના વિશેષ ધર્મોનું જ્ઞાન થયા પૂર્વે તે જ્ઞાનને યથાર્થ જ્ઞાન માનવા તૈયાર નથી, તેઓએ ચતુર્દશ પૂર્વધર શ્રુતકેવળી મહા મુનિવરેને પણ અયથાર્થ-જ્ઞાની માનવા પડશે: કારણ કે–સંપૂર્ણ શ્રુતજ્ઞાન વિષય પણ ( “અતિકૃતિવિશ્વઃ સર્વક થપથપુ”) દ્રવ્યના સર્વ વિશે જાણવા માટે અસમર્થ છે. અનુમાનાદિ પ્રમાણે, કે જે મતિ-શ્રુતજ્ઞાનની અંતર્ગત છે, તે સર્વે દ્રવ્યનું જ્ઞાન કરાવવા સમર્થ હોવા છતાં, તે દ્રવ્યના સર્વ પર્યાનું જ્ઞાન કદી જ કરાવી શકે તેમ નથી.
