________________
ત્રણ વિનાશક ચેપી બદીઓ | વિજયશીલ ધમ સર્વ લેકસિદ્ધ અનુમાનાદિ પ્રમાણે દ્વારા પણ આત્મા અને પરલેકાદિ અતીન્દ્રિય પદાર્થો સિદ્ધ છે, એ વાતને પણ નિશ્ચય કરી લેવો અહીં જરૂરી છે. એક વાત યાદ રાખી લેવા જેવી છે કે-અનુમાનાદિ લાકિક પ્રમાણેના આધારે આગમાદિ લેyત્તર પ્રમાણેની સિદ્ધિ નથી જ. પ્રમાણમાં સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રમાણુ શ્રી તીર્થકરાદિ લેકોત્તર પુરૂષનાં વચને છે.”—એમાં એક રતિભર પણ સંદેહ નથી. છતાં જગતના તમામ આત્માઓ તે લોકોત્તર પ્રમાણને પરમ પ્રમાણભૂત માની લે તેટલી સહજસિદ્ધ યેગ્યતા કે અતિશય કર્મલઘુતાને પામેલા હાય, એ બનવું શક્ય નથી. લઘુકમ આત્માઓને અનcજ્ઞાનિનાં વચન ઉપર શ્રદ્ધા કરવા માટે ઈતર પ્રમાણેની આવશ્યકતા રહેતી નથી, કિન્તુ તેવા પ્રકારની કર્મલઘુતા અત્યંત આસન્નભવી સિવાય અન્ય આત્માઓમાં પ્રગટી શકતી નથી. અનાસન્નભાવી, દુર્ભવી, ગુરૂકુમ આદિ આત્માઓને લેકોર પ્રમાણુની પ્રતીતિ કરાવવા માટે તથા આસન્નભાવી અને લઘુકમી આત્માઓને પણ સુદઢ શ્રદ્ધાયુક્ત બનાવવા માટે અનુમાનાદિ પ્રમાણે પણ કારગત નિવડે છે, એમ જાણનાર સાનિપુરૂષોએ અનુમાનાદિ લાકિક પ્રમાણે દ્વારા પણ આત્માદિ અતીન્દ્રિય પદાર્થોની યથાર્થ સિદ્ધિ કેવી રીતે થાય છે, તેને વિસ્તારપૂર્વક જણાવ્યું છે. તેને ધ્યાનપૂર્વક વાંચનાર ગુરૂકમી આત્મા પણ લઘુકમી બની જાય છે. દુર્ભવ્ય આત્મા પણુ આસન્નભવ્ય બની જાય છે તથા સંશયાદિયુક્ત આત્મા પણ નિસંશય અને સુનિશ્ચિત બની જાય છે. એટલા જ માટે અનુમાનાદિ પ્રમાણે દ્વારા અતીન્દ્રિય પદાર્થોની પ્રતીતિ કરાવનાર શાસ્ત્રને દ્રવ્યાનુયોગના એક સૂખ્ય અંગ તરીકે
I
