________________
...ત્રણ વિનાશક ચેપી બદીઓ
[ ૧૭ નાર કેવળ પ્રત્યક્ષવાદી નાસ્તિક આ રીતે પંડિતોની પરિષમાં કેઈની સાથે બોલવાને પણ પિતાને અધિકાર ન્યાયની રીતિએ ગુમાવી બેસે છે. ચાર્વાક:
પંડિતોની પરિષદમાં બોલવાને હક્ક ચાલ્યા જાય એટલા માત્રથી જ નાસ્તિકમતી આત્માઓ પોતાને મત છોડી દેવા તૈયાર થાય, એવી આશા રાખવી વ્યર્થ છે. નાસ્તિકમતી આત્માઓ પાસે બુદ્ધિનું બળ નહિ હોવા છતાં પણ, વિષયલંપટ લેકસમૂહનું બળ મોટું છે. એટલા જ માટે વિદ્વાનોને પણ નાસ્તિક–મત માટે ચાર્વાક (ચારૂ વાક) અને લોકાતિક જેવાં અન્વર્થ બીરૂદ આપવાં પડ્યાં છે. “ચાર્વાક શબ્દનો વ્યસરિસિદ્ધ અર્થ તો તે છે કે-“ચર્થંનિત મક્ષચરિત, તાવતો न मन्यन्ते पुण्यपापादिकं परोक्ष वस्तुजातमिति चार्वाकाः॥" અર્થાપુણ્ય-પાપાદિક પરોક્ષ વસ્તુઓને જે સત્ય ન માને, ભક્ષણ કરી જાય, યાવત્ ચાવી ખાય તે ચાર્વાકા” પરંતુ કેટલાક કેશકારોએ “ચાર્વાક’ શબ્દને એવો અર્થ પણ કર્યો છે કે-“વાહ ઢોવરંગતા વાળુ વાવણ્ ચર્ચા ” અર્થાત્ “ચારૂ એટલે સુંદર–લેકસમત, વાગ એટલે વાક્ય છે જેનું તે ચાર્વાક” તાત્પર્ય કેત્લેકને પસંદ પડનાર વચનેને બોલનાર જે મત હોય, તેનું નામ ચાર્વાક મત છે. લકાયતિક
કાયતિક શબ્દની વ્યુતત્તિ પણ લગભગ તેવા જ અર્થને કહે છે. “ઢોર નિર્વિવારા સામાન્યardદ્વારાનિત પતિ ઢોવાયતા, ઢોવાથતિમ ફુલ્યા” અર્થાત્ “લેક એટલે વિચારશૂન્ય જે સામાન્ય લેકે, તેના સમાન છે આચ
