________________
પરિશિષ્ટ સાતમું મને વિજ્ઞાનની દૃષ્ટિએ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર
મને વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિથી આ વિચારણીય પ્રશ્ન છે કેશ્રી નમસ્કાર મહામંત્રને મન ઉપર શે પ્રભાવ પડે છે? આ મંત્રને સર્વકાર્યસિદ્ધિપ્રદ કહેવામાં આવે છે, તે આ મંત્રથી આત્મિક શક્તિને વિકાસ શી રીતે થાય છે? મને વિજ્ઞાન માને છે કે માનવની દશ્ય ક્રિયાઓ તેના ચેતન મનમાં અને અદશ્ય ક્રિયાઓ અચેતન મનમાં થાય છે. મનની આ બંને ક્રિયાઓને “મને વૃત્તિ” કહેવાય છે. સાધારણતઃ “મવૃત્તિ” શબ્દ ચેતન મનની ક્રિયાઓ બતાવવા માટે વપરાય છે. પ્રત્યેક મનવૃત્તિના ત્રણ અંશે છે. જ્ઞાનાત્મક, સંવેદનાત્મક અને ક્રિયાત્મક. આ ત્રણેય અશે એકબીજાથી છૂટા ન પાડી શકાય તેવા છે. માણસને જે કાંઈ જ્ઞાન થાય છે, તેની સાથે વેદના અને ક્રિયાત્મક ભાવ પણ અનુભવાય છે. જ્ઞાનાત્મક મનોવૃત્તિના સંવેદન, પ્રત્યક્ષીકરણ, સ્મરણ, કલ્પના અને વિચાર–આ પાંચ ભેદે છે સંવેદનાત્મક મનવૃત્તિના સંદેશ, ઉમંગ, સ્થાયી ભાવ અને ભાવનાગ્રંથીઆ ચાર ભેદે છે અને ક્રિયાત્મક મનોવૃત્તિના સહજકિયા, મૂવવૃત્તિ, ટેવ, ઈચ્છિતક્રિયા અને ચરિત્ર-આ પાંચ ભેદે કરવામાં આવ્યા છે. શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રના સ્મરણથી જ્ઞાનાત્મક
