________________
ધર્મને પ્રભાવ
દશ પ્રકારના ચારિત્રધર્મના પ્રભાવથી સૂર્યચંદ્ર વિશ્વ ઉપર ઉપકાર કરવા નિયમસર ઊગે છે, વરસાદ નિયમસર વરસે છે, સમુદ્ર મર્યાદા છોડતો નથી. સિંહ, વાઘ, વાવાઝોડાં, દાવાનળ સંહાર કરતા નથી, પૃથ્વી આધાર વિના ટકી રહે છે. એ વગેરે સર્વ નિયમિતપણે વિશ્વમાં વ્યવસ્થિત રીતે ચાલી રહ્યું છે તે સર્વ ધર્મને પ્રભાવ છે. શાસ્ત્રકાર મહર્ષિએ ધર્મભાવના નામની બારમી ભાવનામાં ધર્મને પ્રભાવ એ રીતે વર્ણવે છે. જન્મ તથા એ પદની ટીકા કરતાં પૂ. શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજા, લલિતવિસ્તરા નામના ગ્રંથરત્નમાં ફરમાવે છે કે –
'सामायिकादिगतविशुद्धक्रियाऽभिव्यंग्यसकलसत्त्वहिताशयामृतलक्षणस्वपरिणाम एव साधुधर्मः ।'
સામાયિકની વિશુદ્ધ ક્રિયાથી અભિવ્યકત થતો સકલ પ્રાણીઓના હિતના આશયરૂપ અમૃતલક્ષણ સ્વપરિણામ એ જ - સાધુધર્મ છે.
આને સર્વવિરતિ ચારિત્રધર્મ કહે છે. ધર્મ એટલે જ ચારિત્રધર્મ છે.
