________________
તદેહન વગેરેની પરંપરામાં પરિણમે છે, ત્યારે તે રૌદ્ર ધ્યાન કહેવાય છે. | ધર્મધ્યાન એટલ જીવાદિ તત્વોની કર્મના સ્વરૂપની અને પંચાસ્તિકાયમય લેકના સ્વરૂપની વિચારણા કરવી તે. આ ધર્મધ્યાન જ્યારે પરાકાષ્ઠાએ પહોંચે છે, ત્યારે જે આત્માનુભવ થાય છે, તેનું જ નામ શુકલધ્યાન છે.
જન પ્રવચન અહિંસા અને ક્ષમામય હોવાથી મૈત્રીમય છે. વળી તે અનેકાન્તમય હેવાથી તેમાં સર્વ નાને સાપેક્ષપણે પિતા પોતાના સ્થાને સમાન સ્થાન આપવામાં આવે છે. આ સર્વ નયસાપેક્ષતા એ પણ મૈત્રીને જ એક પ્રકાર છે એમ કહી શકાય.
૨. અમેદભાવના ધર્મમાર્ગમાં સૌથી પ્રબળ વિન પ્રમાદ છે.
પ્રમોદભાવનાથી પ્રમાદ-દેષ ટળી જાય છે. જ્યાં સુધી ધર્મમાં પ્રમાદ છે, ત્યાં સુધી તેને નિવારવા માટે પ્રમોદભાવના ખૂબ જ જરૂરી છે.
વર્તમાન સાધનામાં અનેક વિદને દેખાતાં હોય તો પણ જ્યાં સુધી અમેદભાવના વિદ્યમાન હશે, ત્યાં સુધી વિદને ટળ્યા સિવાય રહેવાનાં નથી. તેમ જ તે ભાવનાના પ્રભાવે ભવિષ્યની સાધના પણ અવશ્ય નિર્વિન બનશે, એ દઢ નિશ્ચય રહેવો જોઈએ.
ભવિષ્યની સાધનાને નિર્મળ અને નિર્વિદન બનાવવા માટે પ્રત્યેક પ્રસંગમાં અને પ્રત્યેક વ્યક્તિમાં પ્રમોદ
