________________
૩૪૪
લાગ્યા કરે છે. આવાં પત્નીનાં વચન સાંભળી તેણે પાંચમું વ્રત અંગીકાર કર્યું અને સાતે ક્ષેત્રમાં ધન વાપરવા માંડ્યું. આઠ દીવસમાં સર્વ ધન વાપરી નાંખ્યું અને પછી તેને વિચાર આવ્યો કે ચેડા દીવસમાં વિદેશમાં ચાલ્યા જવું એ ઉત્તમ છે તેના વિચારમાં તે સૂઈ ગયે. જ્યારે દશમા દીવસની રાત્રે તે સૂતો હતું, ત્યારે તેને લક્ષ્મીદેવીએ આવીને કહ્યું કે હું તારા પુણ્યથી તારા ઘરમાં સ્થિર થાઉં છું. કારણકે પુણ્ય અને પાપનું ફલ ત્રણ વર્ષે, ત્રણ માસે, ત્રણ પખવાડીયે, ત્રણ દીવસે અહીં જ પાપ્ત થાય છે, એમ શાસ્ત્રમાં કહેલું છે. તેણે વિચાર્યું કે અહીં રહેવાથી પાંચમા વ્રતને ભંગ થશે, તે માટે આપણે પરદેશ ચાલ્યા જવું જોઈએ, તેથી તેમણે બીજા દીવસે સવારે જવાનો નિશ્ચય કર્યો. બીજે દીવસે નીકળતાં તેને પાંચ દિવ્યથી રાજ્ય મળ્યું. મંત્રી વિગેરે મળીને વિદ્યાપતિને રાજ્યમાં લઈ ગયા. તેણે વ્રત ભંગના ભયથી રાજ્યાભિષેક કરવાની ના પાડી. તેવામાં આકાશવાણું થઈ કે હે શ્રેષ્ઠી ! તારે ભોગ્યકમ હોવાથી તે લક્ષ્મીનું ફલ ગ્રહણ કર. એટલે તેણે રાજ્ય ઉપર વીતરાગની પ્રતિમા બેસાડી અને રાજ્યનું કામ મંત્રીને સોંપ્યું. ન્યાયપૂર્વક જે દેલત આવે તે જિનનામથી અંકિત કરી તેણે તેની શુભ માર્ગો ઉપગ કર્યો, પણ પિતે ગ્રહણ કરેલ નિયમ છેડ્યો નહિ. અનુક્રમે પોતાના પુત્રને રાજ્ય સેંપી પોતે દીક્ષા લઈને દેવલોકમાં દેવ થયા. ત્યાંથી પાંચમે ભવે મોક્ષ પામ્યા. આ પ્રમાણે વિદ્યાપતિનું દૃષ્ટાંત સાંભળી ધર્મની સ્પૃહાવાળા પ્રાણઓએ પરિગ્રહ પરિમાણ રૂપ પાંચમું વ્રત ગ્રહણ કરવા ઉદ્યમ કર.
