________________
આઠમું અનર્થદંડ વિરમણ વ્રત. (૧) સ્વજન કુટુંબના કારણે, (૨) ધનની વૃદ્ધિ માટે અને (૩) ધનની હાની દૂર કરવા માટે (૪) ઈદ્રિના ભોગેપભેગને માટે પાપ કર્મ કરવું તે અર્થદંડ કહેવાય. પરંતુ સ્વજન કુટુંબદિ ૪ કારણે વિના નકામી પાપ પ્રવૃત્તિ કરવી તે અનર્થદંડ કહેવાય છે. કારણ વિના, કીડાની ખાતર, શેખની ખાતર અન્ય જીવોને કદર્થના થાય તેવાં કાર્યો કરવાં કરાવવાં અને તેવાં કાર્યમાં રસીક બની આત્માને નકામાં પાપને ભાગીદાર બનાવવું તે અનર્થદંડ. તેને ત્યાગ કરે તે અનર્થદંડ વિરમણ વ્રત કહેવાય. આ
અનર્થદંડના ચાર ભેદ ૧ અપધ્યાન, ૨પાપપદેશ, ૩ હિંસાપ્રદાન, ૪ પ્રમાદા ચરિત, અપધ્યાનના બે ભેદ. ૧ આર્તધ્યાન, અને ૨ પૈદ્રધ્યાન. આધ્યાનના ચાર ભેદ. ૧ ઈષ્ટ વિગ, ૨ અનિષ્ટ સંગ ૩ રોગ નિદાન ૪ અગ્ર શૌચ (ભવિષ્યને માટે ચિંતા.) રૌદ્ર ધ્યાનના ચાર ભેદ. ૧ હિંસાનંદ ૨ મૃષાનંદ, ૩ ચૌર્યાનંદ, ૪ સંરક્ષણનંદ.
આર્તધ્યાન–ભેગના સાધનોની વિચારણા કરવી તે.
૧. ઈષ્ટ વિયોગ આર્તધ્યાન-પિતાનાં ઈષ્ટ સ્વજનાદિ તથા નવવિધ પરિગ્રહને વિગ થતાં પ્રમાદાદિક વડે દુર્યાન કરવું તે. એટલે ખાય નહિ. પીએ નહિ. આત્મઘાત કરવાને વિચાર કરે તે.
૨. અનિષ્ટ સંગ આર્તધ્યાન-ઇંદ્રિય સુખને વિન્ન કારક અનિષ્ટ શબ્દાદિક અને પ્રતિકુળ સ્વજનાદિકના સંગે તેમના વિગતે માટે ચિંતા કરવી તે.
