________________
૧૫૧
નિયમ ધારવાનું પ્રમાણ ત્રણ રીતે નક્કી થાય છે. ૧. સંખ્યાથી, ૨. વજનથી અને ૩. લખાઈથી.
૧. સચિત્ત—જેમાં જીવ છે એમ જણાય તે સચિત્ત કહેવાય છે. અનાજ વિગેરે જે વાવવાથી ઉગી શકે તે સચિત્ત કહેવાય છે કાચુ’ શાક, કાચું પાણી, કાચું મીઠું વિગેરે. તે અચિત્ત થઈ જાય, ત્યાર પછી સચિત્તમાં ગણાય નહિ. કેટલીક ચીજોમાંથી ખી કાઢી નાંખ્યા બાદ બે ઘડી ( ૪૮ મીનીટ ) પછી અચિત્ત થાય છે. દાખલા તરીકે, પાકી કેરીમાંથી ગેટલા જુદા કર્યાં પછી એ ઘડીએ તેના રસ તથા કકડા અચિત્ત થાય છે. કઇ વસ્તુ કયારે સચિત્ત અને કયારે અચિત્ત થાય તે જાણવા માટે જૈન શ્રેયસ્કર મંડળ-મ્હેસાણા તરફથી છપાયેલ અભક્ષ્ય અનતકાય” નામનું પુસ્તક વાંચવું, તેમજ ગુરૂગમથી વિશેષ માહિતી મેળવવી.
ખાવામાં આવતા દરેક સચિત્ત પદાર્થની આમાં ગણત્રી કરવામાં આવે છે. જેમકે-આજે મારે ૧, ૨, કે ૫ કરતાં વધારે વસ્તુ ખાવી નહિ, તેમજ તેાલથી ( ) શેરથી વધુ ખાવી નહિ, મિશ્ર શેર ( ) સુધી ખાવાની છૂટ. અડવાની તથા મંદવાડે ચેાળવા તથા માંધવાની જયણા. ૨ દ્રવ્ય—આખા દિવસમાં જેટલી જાતની ચીજો ડામાં નાંખવી હોય, તે દરેક જાતની ચીજ જુદાં જુદાં દ્રવ્ય ગણાય. જેમકે પાણી, દૂધ, ભાત, ખીચડી, ઘી, સેાપારી, વિગેરે. ચૂલા ઉપર રહેલ વસ્તુમાં બીજી ચીજ નાખી ગરમ કરવામાં આવે તે એક દ્રવ્ય ગણાય. અને ચૂલાથી હેઠે ઉતાર્યા પછી જેટલી ચીજો પેાતાની સમક્ષ નાખવામાં આવે તેટલાં દ્રવ્યે ગણાય.
મ્હા
ધાતુ તથા આંગળી મુખમાં નાંખીએ તે દ્રવ્ય તરીકે ગણાય નહિ, પણ જે ખાવામાં આવે તે દરેકની ગણત્રી કરવી.
