________________
૧૨૫
લઈને કઈ પણ પ્રકારની જુઠી સાક્ષી પૂરું નહિ, પણ ઉલટપાલટ સાક્ષીમાં ભૂલથી કાંઈ બેલાય તેની જયણા. સ્વપ્નમાં, આજીવિકા નિમિત્તે તથા પ્રમાદથી જુઠું ચિંતવાય, બોલાય તેની જયણ.
ઉપર લખેલાં પાંચ મોટાં જુઠામાં સાધારણ રીતે વાત ચીત કરતાં અજાણપણે અથવા કોઈ કાર્ય પ્રસંગે ગૂઢ અર્થવાળું માર્મિક વચન અનુપગે બેલાઈ જાય, ભણતાં ભણાવતાં વાંચતાં બોલતાં કાન માત્રા વગેરે ઓછું બેલાય તેની જયણા. ઉપર લખેલાં કારણે વિના મેટાં ઠાં બોલવાની બાબતમાં નિરપરાધે સંક૯પીને મારે પિતાને તથા સગા નેહી કુટુંબ પરિવાર સંબંધે અશક્ય પરિહારથી અનુપાયે ઓછું વધતું વિપરીત બોલવું કે લખવું પડે તેને આગાર છે. ક્રોધ, લોભ ભય અને હાસ્ય વિગેરે જુઠાં બોલવાનાં કારણે છે.
અસત્ય બોલવાથી થતા ગેરફાયદા. असत्य वचनाद् वैर,-विषादाप्रत्ययादयः प्रादुष्यन्ति न के दोषा, कुपथ्याद् व्याधयो यथा ॥१॥ निगोदेष्वथ तिर्यक्षु, तथा नरकवासिषु उत्पद्यन्ते मृपावाद, प्रसादेन शरीरिणः
|
૨
|
અર્થ–જેમ કુપગ્ય સેવનથી વ્યાધિઓ પેદા થાય છે, તેમ અસત્ય વચનથી વેર વિખવાદ અપ્રતીતિ આદિ કયા દેશે પ્રકટ નથી થતા? અસત્ય બોલવાના પ્રતાપથી પ્રાણિઓ નિગોદ તિર્યંચ અને નરકાવાસાદિમાં ઉત્પન્ન થાય છે.
