________________
૩.
એક વિવેકના અભાવે
*
પ્રમાણ વગરના વાદ
દુનિયામાં અનેક એવા મતા પ્રચલિત છે કે, જેની પાછળ તે મતાના સિદ્ધાંતાને સત્ય સાબિત કરવા તે–તે મતવાળાએ પાસે કેટલાંક પ્રમાણેા હાય છે. પરંતુ તે સ મતામાં નાસ્તિક મત, એ એવા પ્રકારના મત છે કે, જે સથા પ્રમાણશૂન્ય છે.
પેાતાના મતને પણ મત કે દુન તરીકે સ્થાપન કરવા માટે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ તેને માન્ય છે, એવેા દેખાવ જરૂર કરવા પડયા છે; પરંતુ તેને એ દેખાવ એટલે બધા પાકળ છે કે વિચક્ષણ પુરુષા પાસે તે ટકી શકે તેમ નથી.
પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી સિદ્ધ એવી ઘણી વસ્તુઓ છે કે, જેનેા સ્વીકાર કરવા જતાં નાસ્તિક-મતવાદીઓને પેાતાના સિદ્ધાંતાના ત્યાગ કરવા પડે તેમ છે. પ્રત્યક્ષ પણ તેને તેટલુ જ માન્ય છે જેટલું તેને ઈન્દ્રિયપેાષણમાં સહાયક હાય. પાંચે ઇન્દ્રિયાના ભાગે યથેચ્છપણે ભેગવી શકાય એજ નાસ્તિકમતનું લક્ષ્ય છે. એ ધ્યેયની આડે આવનાર .
૨
