________________
આરિતકતાને આદર્શ નથી. ભવસ્વરૂપની ચિંતાથી ન્મ ઋતિ-પૂજા અને માન-સત્કાર મેળવવાનો લાભ નાશ પામે છે, તેમ એ
ખ્યાતિ અને માન-સત્કારની પ્રાપ્તિ અર્થે કરાતી. માયા પણ આપોઆપ નાશ પામે છે.
તાત્પર્ય એ છે કે, વૈરાગ્યમાં દંભનો પ્રવેશ ભવસ્વરૂપના વાસ્તવિક જ્ઞાન અને ચિંતનથી રહિત આત્માઓમાં જ સંભવે છે, કિન્તુ ભવસ્વરૂપના પરમાર્થના જ્ઞાતા અને વિચારકોમાં એ કદી પણ પ્રવેશ પામી શકતા નથી કે ટકી શકતો નથી. શ્રી જિનવચનની પ્રાપ્તિ ઉપર અવલંબતું વૈરાગ્ય
એટલા માટે શ્રી જૈનશાસને સ્વીકારેલ વૈરાગ્યની વ્યાખ્યામાં મુખ્ય શરત, ભવસ્વરૂપના નની અને તેનાથી ઉતપન થયેલ ભવનિrણતાની દષ્ટિની છે.
ત્યાં ભવસ્વરૂપનું જ્ઞાન નથી કે એ જ્ઞાનથી ઉપર થયેલ ભવનેય-દષ્ટિ નથી, ત્યાં દંભરહિત બૅગગ્ય પણ નથી.
દંભને લાવનાર લેભ છે અને એ લે ભવનિર્વેદ વિના કદી નાશ પામતા નથી. તેથી જેને દંભના અંશ વિનાના બૈરાગ્યની આવશ્યકતા છે, તેને ભવના વાસ્તવિક સ્વરૂપથી પરિચિત થવું જ પડે છે, અને ભવના વાસ્તવિક વરૂપથી પરિચિત ધનાર આત્માને ભવની નિર્ગુણતાને પરિચય આપોઆપ થઈ જાય છે.
