________________
જીવને મોટામાં મોટો શત્રુ
૧૬૧
એટલે અહીં તે આંતરિક ભયેનું જ વર્ણન કરવામાં આવનાર છે. બહિરંગ ભર્યો અને તેનાથી બચવાના ઉપાય માટે પ્રયત્ન કરનારા ઘણા છે, કિંતુ આંતરિક ભયથી ભય પામનારા કે પમાડનારાનો આ કાળમાં લગભગ દુકાળ છે. તે પછી તે ભયથી બચવાના ઉપાય જાણનાર અને જણાવનારની સંસ્થા તેથી પણું એાછી હેાય એ સમજી શકાય તેવી વાત છે.
આજે સમાજશરીર એટલે માનવસમુદાયને આપત્તિમાંથી ઉગારવા પ્રયત્ન કરનારા નથી રહ્યા એવું નથી.
પરોપકાર વૃત્તિ એ મનુષ્ય જાતિને સાહજિક ધર્મ છે જ્યાં સુધી મનુષ્યજાતિ હયાત રહેશે, ત્યાં સુધી પરોપકાર વૃત્તિ પણ હયાત રહેશે જ. બીજા શબ્દોમાં કહીએ, તે પશુવૃત્તિ અને મનુષ્યવૃતિ વચ્ચે જે તફાવત છે, તે પરેપકારાદિ ગુણોના વિકાસને અંગે જ છે. - પોપકારાદિ ગુણો જ્યાં વિકસ્યા નથી હોતા, તે મનુષ્યોને મનુષ્ય તરીકે ગણવાની જેમ પ્રાચીન તત્વજ્ઞાની ના પાડે છે, તેમ અર્વાચીન તત્ત્વમવેષકે પણ ના જ પાડે છે. ' અર્થાત મનુષ્યજાતિ ગમે તેટલીનીચી કેટિએ ઉતરી
ગયેલી હોય, તે પણ તેમાં કેઈ ને કોઈ પરગજુ.અને ૧૧ પરોપકારી આત્માઓ ઉત્પન્ન થયા સિવાય રહેતા નથી.
