________________
૧૫૭
પુણ્ય અને પાપનો વિવેક ને પિકાર મચાવે અને ક્રોધ કે લેભના અંશને પણ ન છેડે, એ કપટાચરણનાં ઉદાહરણ છે.
'
સાચા જ્ઞાનીમાં એવું કપટાચરણ હોતું નથી, પણ સદાચરણ જ હોય છે.
* આત્મજ્ઞાનનું ફળી * સાચા આત્મજ્ઞાનથી નવીન કર્મ તે બંધાતાં નથી, પરંતુ પૂર્વનાં કર્મ પણ નષ્ટ થાય છે યા વિર્બળ બને છે.
આત્મજ્ઞાન અત્માની દશા તથા ભાવનાને સુધારી દે છે અને એનું પૂર્વ-કર્મવશ કોધાદિને ઉત્તેજિત કરનાર પરિસ્થિતિઓના થએલા સંગ વખતે પણ એ આત્મા ક્રોધાદિ નથી કરતો, પરંતુ સમતાને ધારણ કરે છે. એથી ક્રોધાદિ પૂર્વ–સંસ્કારે નાશ પામે છે.
એ સંભવિત છે કે, કેટલાક પૂર્વ–સંસ્કાર એટલા પ્રબળ હોય છે કે એના કારણે આત્માના ચારિત્ર્યની પૂર્ણતા કેટલાક કાળ સુધી ન પણ થાય, તે પણ સાચુ આત્મજ્ઞાન થવાથી એ સંસ્કારે કંઈક મંદ તો જરૂર બને છે. અને ધીરે-ધીરે મંદતર બની અને સર્વથા નષ્ટ થઈ જાય છે.
નટ
નિર્મળ શ્રધ્ધા અને નિર્મળ આત્મબોધ પ્રાપ્ત કરી લેવા બાદ, આત્મા જે પ્રબળ સંકલ્પ કરે તે, એક જ
