________________
૩૦
શ્રી મહાવીરને વૈશાલિક શા માટે કહેવામાં આવતા હતા, તેને ખુલાસે શ્રી શીલાકાચાર્યે આ પ્રમાણે કરેલ છે
विशाला जननी यस्य, विशालबलमेव वा। . विशालं प्रवचनं चास्य, तेन वैशालिको जिनः ।।
જેમની જનની વિશાલા (ત્રિશલાનું બીજું નામ) હતી, જેમનું કુળ વિશાળ હતું અથવા જેમનું પ્રવચન વિશાળ હતુ, તે કારણથી શ્રી મહાવીર વૈશાલિક કહેવાયા.
જે શ્રી મહાવીર વૈિશાલી નગરીના વાસી હોવાથી જ વૈશાલિક કહેવાયા હતા તે અહીં જેમની નગરી વિશાલા હતી, એમ સ્પષ્ટ કહ્યું હતું, પણ તેમણે વિશાલાને એટલે વૈશાલીને ભગવાનની જન્મભૂમિ માની નહતી અને તેથી જ એ જાતને ઉલ્લેખ કર્યો નથી, એ સ્પષ્ટ છે.
શ્રી મહાવીર સ્વામીને વિશાલિક કહેવાનું એક કારણ એ પણ હેઈ શકે કે તેઓ વૈશાલીના ખૂબ સંબંધમાં આવ્યા હતા. તેમનું મોસાળ વૈશાલીમાં હતું અને તેમણે બાર માસ વૈશાલીની નિશ્રાએ કર્યા હતાં. આજે પણ કાશીમાં લાંબે વખત રહેનારા કાશીવાળા અને થાણામાં વધારે વખત રહેનારા થાણાવાળા કહેવાય છે.
શ્રી આચારાંગ સૂત્રમાં હિમણિકુંડ સંનિવેરા અને સત્તર ત્તિનું સંનિવેર એવા શબ્દો આવે છે. તેણે ડો. યાકેબી વગેરેમાં એ ખ્યાલ પેદા કર્યો કે તે એક સામાન્ય ગામ કે પરું હોવું જોઈએ, પણ જિનાગમે પરની ચૂર્ણિ, ટીકા અને શબ્દકોષમાં સંનિવેશને અર્થ
