________________
૧૭ પુનર્જન્મ તથા પુણ્ય-પાપનો સ્વીકાર કરનારા ધર્મોને આસ્તિકની કટિમાં મૂક્યા છે અને જૈન ધર્મ આત્મા, કર્મ, પુનર્જન્મ તથા પુણ્ય-પાપના સિદ્ધાંતને સ્પષ્ટ સ્વીકાર કરનાર છે, એટલે તે આસ્તિકની કોટિમાં આવે તે તદ્દન સ્વાભાવિક છે.
અહીં પ્રાસંગિક એ ખુલાસો પણ કરી લઈએ કે વેદમાં હિંસાનું વિધાન છે અને પરસ્પર ઘણી અસંગતતા છે, એટલે જૈનો તેને માન્ય રાખતા નથી, પરંતુ તેઓ સર્વજ્ઞનાં રચેલાં શાસ્ત્રો પર પૂર્ણ શ્રદ્ધા ધરાવે છે અને સાકાર તેમજ નિરાકાર ઈશ્વરની અનન્ય ઉપાસના કરે છે, એટલે તેમને કોઈપણ રીતે નાસ્તિક કહી શકાય તેમ છે જ નહિ. અરિહંતની ઉપાસના એ સાકાર ઈશ્વરની ઉપાસના છે અને સિદ્ધની ઉપાસના તે નિરાકાર ઈશ્વરની ઉપાસના છે.
