________________
૧૩૩ પાંચ મહાવ્રતોનાં નામે નીચે મુજબ છે : (૧) પ્રાણાતિપાતવિરમણવ્રત, (૨) મૃષાવાદવિરમણવ્રત. (૩) અદત્તાદાનવિરમણવ્રત, (૪) મિથુનવિરમણવ્રત અને (૫) પરિગ્રહવિરમણવ્રત. તેમાં પ્રાણાતિપાતવિરમણવ્રતથી સર્વ પ્રકારની હિંસાને ત્યાગ કરવામાં આવે છે, મૃષાવાદ વિરમણવ્રતથી સર્વ પ્રકારનાં અસત્યને ત્યાગ કરવામાં આવે છે, અદત્તાદાનવિરમણથી કોઈએ ન દીધી હોય તેવી નાની મોટી સર્વ વસ્તુઓને ત્યાગ કરવામાં આવે છે, મૈથુનવિરમણવ્રતથી બ્રહ્મચર્યનું શુદ્ધ પાલન કરવામાં આવે છે અને પરિગ્રહવિરમણવ્રતથી સર્વ પ્રકારની માલમિલકતને ત્યાગ કરવામાં આવે છે. આ પાંચ મહાવ્રત સાથે છઠું રાત્રિભેજનવિરમણવ્રત પણ અવશ્ય લેવામાં આવે છે, એટલે સાયંકાળથી માંડીને બીજા દિવસના સૂર્યોદય સુધી જૈન સાધુઓ કઈ પણ પ્રકારના આહારપાણુને ઉપગ કરતા નથી.
પાંચ સમિતિ તથા ત્રણ ગુપ્તિ સાધુને ચારિત્રનું ઘડતર કરવામાં મદદ કરે છે તથા જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ અને વીર્યને લગતા આચારનિયમે તેની મુક્તિસાધનાને શીધ્ર બનાવે છે.
ચોમાસાના ચાર માસ સિવાય બાકીના સમયમાં જુદાં જુદાં સ્થળે વિચરતા રહેવું, ભિક્ષાથી જ નિર્વાહ - કરે, સદા સમતામાં રહેવું અને ધર્મોપદેશ કરે એ સાધુજીવનની ચર્ચા છે.
