________________
૧૨૮ (૪) જે અંગપ્રવિષ્ટ કે અંગબાહ્યક સૂત્રે ભણીને તત્વમાં રૂચિવાળો થાય તેને સૂત્રરુચિ કહેવાય.
(૫) જેમ એક બીજ વાવવાથી અનેક બીજે ઉત્પન્ન થાય, તેમ એક પદથી કે એક હેતુથી કે એક દષ્ટાંતથી ઘણુ પદે, ઘણું હેતુઓ અને ઘણું દષ્ટાંતે પર શ્રદ્ધાવાળ થાય, તેને બજરુચિ કહેવાય.
() જે અગિયાર અંગ, બારમો દૃષ્ટિવાદ અને બીજા સિદ્ધાંતેના અર્થને બરાબર જાણુંને તત્ત્વ પર શ્રદ્ધા કરે તેને અભિગમરુચિ કહેવાય.
(૭) જે છ દ્રવ્યને પ્રમાણ અને નય (આ બે જૈન ન્યાયના પારિભાષિક શબ્દ છે.) વડે જાણીને તત્વ પર શ્રદ્ધા કરે, તેને વિસ્તારરુચિ કહેવાય.
(૮) જે અનુષ્ઠાનને વિષે કુશલ હોય તથા ક્રિયા કરવામાં રુચિવાળો હોય તેને ક્રિયારુચિ કહેવાય.
૯) જે થોડું સાંભળીને પણ તત્ત્વની રુચિવાળે થાય, તેને સંક્ષેપરુચિ કહેવાય. ઉપશમ, સંવર અને વિવેક એ ત્રણ પદે સાંભળીને જ ચિલાતીપુત્ર નામના એક પુરુષ તત્વમાં રુચિવાળા થયા હતા.
જિનેશ્વર દેવને ઉપદેશ સાંભળીને ગણધર ભગવતે જે સૂત્રની રચના કરે છે તેને અંગ કહેવાય છે. તેમાં જેનો સમાવેશ થાય તે અંગપ્રવિષ્ટ સૂત્રો અને બીજા પૂર્વધર મહર્ષિઓ વગેરેએ રચેલાં સુ તે અંગબાહ્ય સૂ. શ્રી મહાવીર પ્રભુના ગણધરેએ ૧૧ અંગ અને બારમું દૃષ્ટિવાદ એમ દ્વાદશાંગીની રચના કરેલી છે.
