________________
૧૧૫ કરે અર્થાત્ અમુક દ્રવ્યોથી વિશેષ દ્રવ્ય વાપરવા નહિ એ ત્રીજું બાહ્યતા છે. સાધુઓને આ તપ અભિગ્રહરૂપ હેાય છે, એટલે દ્રવ્યથી અમુક વસ્તુ મળે તે, ક્ષેત્રથી અમુક સ્થિતિમાં મળે તે, કાળથી અમુક સમયે મળે છે અને ભાવથી દાતાના અમુક ભાવપૂર્વક મળે તે લેવી એ સંકલ્પ હોય છે. જ્યાં સુધી એ સંકલ્પપૂર્વકની ભિક્ષા ન મળે ત્યાં સુધી તેમને અનશન તપ ચાલુ રહે છે. શ્રી મહાવીર પ્રભુએ કૌશાંબીમાં દશ બેલથી ઉગ્ર અભિગ્રહ ધારણ કર્યો હતે ને પાંચ માસ તથા પચીસ દિવસ પછી શ્રી ચંદનબાળાના હાથે તેનું પારણું થયું હતું, એ હકીકત પ્રસિદ્ધ છે.
રસત્યાગ એટલે દૂધ, દહીં, ઘી, તેલ, ગેળ (સાકર) અને પકવાન્નને ત્યાગ કર એ ચોથું બાહ્યતા છે, રસથી વિકાર ઉત્પન્ન થાય છે, એટલે તેને વિકૃતિ કે વિગઈ કહેવામાં આવે છે. આયંબિલમાં આ તપશ્ચર્યા મુખ્ય હોય છે.
કાયકલેશ એટલે સંયમના નિર્વાહ અથે કાયાને પડતાં કષ્ટો સમભાવે સહન કરી લેવા એ પાંચમું બાહ્યતપ છે અને સંલીનતા એટલે અંગે પાંગ સંકેચીને રહેવું તથા એકાંતનું સેવન કરવું એ છઠ્ઠ બાહ્ય તપ છે.
આ તપશ્ચર્યાઓને આશ્રય લીધા વિના શરીર પરની આસક્તિ છૂટતી નથી કે વિષય-કષા પર જોઈએ તે કબૂ આવી શકતું નથી.
\
'
