________________
સાતમું
: ૩૫ ઃ
શ્રદ્ધા અને શક્તિ
મન બહેલાવવાના પ્રયત્ન કરતા; પણ તેઓ મને આ દુઃખમાંથી મુક્ત કરી શકયા નહિ, એ જ મારી અનાથતા !
મારે બહેનેા પણ હતી, જે મારા પર ખૂબ વહાલ રાખતી હતી. તેઓ મને જોવાને આવતી, મારી સાથે વાતા કરતી અને આશ્વાસનના શબ્દો મેલતી પણ તેએ મને આ દુઃખમાંથી જરા પણ છેડાવી શકી નહિ. હે રાજન્ ! તે જ મારી અનાથતા !
પત્ની પ્રેમાળ હતી, બહુ સેવાપરાયણુ હતી, તે મારું માથું દખાવતી, હાથપગને ચાંપતી અને વજ્રવિભૂષણ તથા ખાવાપીવાનું છેોડી દઈને બધા વખત મારી પાસે જ બેસી રહેતી પણુ તેય મને આ ભયંકર યાતનામાંથી છેાડાવી ન શકી, તે જ મારી અનાથતા !
મારા ઢિલેાજાન મિત્રા મારી આ સ્થિતિ જોઈને દુઃખી થતા, નિસાસા નાખતા અને હરેક પ્રકારે સહાય કરવાને તત્પર રહેતા પણ આ અસહ્ય પીડામાંથી મને મુક્ત કરી શકયા નહિ. હે રાજન! એ જ મારી અનાથતા.
આ રીતે મેં ચારે ખાજુથી અસહાયતા અનુભવી ત્યારે મને લાગ્યું કે--આજ સુધી જેને હું સુખનાં સાધના માનતા હતા, તે ખરેખર તેવાં ન હતાં. ધન, માલ, ઋદ્ધિસિદ્ધિ, કુટુંબ-કીલા, સાજન કે મહાજન કોઈ પણ મારી મદદે આવી શકયું નહિ, મને દુઃખથી મુક્ત કરીને સુખ આપી શકયું નહિ. એટલે સુખનાં સાધના કે દુઃખ નિવારણનાં કારણેા બીજા જ હાવા જોઇએ એ વાતની મને પ્રતીતિ થઈ. તે વખતે મને યાદ આવ્યું કે ‘ કરેલાં કર્માંના ઘણાં કલ્પાએ પણ
