________________
પાંચ : : ૧૩ :
ગુરુદન હકીકત બની હતી, તે કહી સંભળાવી. આથી સાધુ-મહાત્માએ કહ્યું કે “બહુ સારું. તમારા પુત્રને અમારી પાસે મોકલજે અને શિખામણ આપજે કે તે નીચું મુખ રાખીને બેસે નહિ પણ અમારા સામું જોયા કરે.”
ધનપાળ શેઠે તે પ્રમાણે શિખામણ આપીને કમલને તે સાધુમહાત્મા પાસે મેકલ્યો. એટલે તેણે વંદન કરીને ગુરુની સામે બેઠક લીધી અને ગુરુના મુખ ભણ તાકી રહ્યો. તે વખતે ગુરુએ પૂછયું કે “હે ભદ્ર! તું તત્વનું કાંઈ સ્વરૂપ જાણે છે ખરો !”
કમલે કહ્યું કે “ત્રણ તને જાણું છું. મનગમતું ખાવું-પીવું, લહેરથી હરવું-ફરવું અને નિરાંતે ઊંઘી જવું.” એ સાંભળીને સાધુ મહાત્માએ કહ્યું કે “આ તે ગામડિયાની ભાષા થઈ. પણ જે ત્યાગ કરવાનું, જાણવાનું તથા આદરવાનું છે તેમાંથી તું કાંઈ પણ જાણે છે કે કેમ ? ” કમલે કહ્યું:
એની મને કાંઈ ખબર નથી.” તેથી સાધુમહાત્માએ તેને હેય, રેય અને ઉપાદેયના સ્વરૂપવાળી દેશના આપવા માંડી. પછી દેશનાના અંતે કમલને પૂછ્યું કે “હે મહાનુભાવ ! આ દેશનામાંથી તું શું સમજ્યો?” કમલે કહ્યું કે “બીજી વાતની મને સમજ પડી નથી પણ હું એટલું સમજી શકે કે આ દેશના દરમિયાન તમારા ગળાને હડિયે એક સે ને આઠ વાર ઊંચે નીચે થયે હતે.”
કમલને આ જવાબ સાંભળીને તે સાધુ મહાત્મા બેદ પામ્યા થકાં વિચારવા લાગ્યા કે “આ તો અંધને દર્પણનું
