________________
દર્શન પણ ધારણા, ધ્યાન અને સમાધિરૂપ સંયમના અધિકારી યેગના પ્રથમ અંગે યમ, નિયમ, આસન, પ્રાણાયામ અને પ્રત્યાહારને સિદ્ધ કરનારને જ કહે છે. તે પણ તેમાં તરતમતાઓ રહેલી છે.
કાર્યોત્સર્ગમાં તે એ અંગના બધા અંગેનું સેવન અનિવાર્યપણે થતું હોવાથી સંપૂર્ણ ગક્રિયા રૂપ છે. મનઃસંયમ ઉપરાંત ઈન્દ્રિય જય–સંયમરૂપ પ્રત્યાહાર, આસન, અને પ્રાણજયરૂપ આસન અને પ્રાણાયામ તથા કાયાના સંયમ. વડે યમ નિયમનું પૂર્ણપણે પાલન થાય છે.
- ---0---0-----23
દિલ નાજુક છે, કારણ કે ક્ષય પશયભાવ યુક્ત છે. દિલ ભાવુક છે, કારણ કે રાગાદિ સહિત છે માટે તેને ક્ષણિક ભાવોમાં ન જોડતાં સ્થાયી ભાવોમાં પરોવવું . જોઈએ. ક્રોધ, હિંસા, ઈષ્ય આદિ ક્ષણિક ભાવો છે. વૈરાગ્ય, ક્ષમા, અહિંસા, મૈત્યાદિ સ્થાયી ભાવો છે.
કૃતજ્ઞભાવ વિનાને પરોપકાર અનંત વાર કર્યો પણ તે સમ્યગૂ જ્ઞાન, દર્શન વિનાને હતે, માટે નિષ્ફળ ગયો.
૪૨.
અનપેક્ષાનું અમૃત
