________________
- ખંડ પહેલે–પ્રકરણ ૪. છતવાને હતો તે જ સાધવા માટે છેવટ સુધી પૈર્ય રાખ્યું, જે રાજાએ પિતાથી વધુ બળવાન બાહુબળને પણ પિતા તરફના પ્રેમ અંગે અસાર સંસાર૫ર વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન કરાવ્યો, અને જે રાજાએ પોતાના પ્રભુ અને પિતાને માટે ઘણો જ શોક કર્યો, તે રાજાને જ્યારે આભૂષણ વગરની એક આંગળી જોવાથી આ સંસારનો ત્યાગ કરતાં આપણે જોઈએ છીએ ત્યારે આપણે અજાયબીમાં ગરકાવ થઈ જઈએ છીએ, અને કર્મની અને દુનિયાની વિચિત્રતા ઉપર વિચારમાં પડી જઈ તેજ વિચારના દરિયામાં ડુબી જઈએ છઈએ !
દરેક માનવે આ ઉપરથી ધડે લેવાનો છે ! દરેક માનવીએ આ ઉપરથી વિચાર કરવાનો છે ! જે માનવી અસાર સંસારમાં અસાર માની તેનીમાયામાં જ લીન થઈ રહે છે, તેને આ ઉપરથી ઘણો જ વિચાર લેવાનો છે ! પણ અફસોસ; હરરોજ આવા સેંકડો દાખલાઓ નજરે જોવા છતાં, જ્યારે માનવી સુધરે નહિ ત્યારે તેમાં પણ કાંઈ કારણ-સંસારની વિચિત્રતાનું કારણ સમાયેલું છે એમ માની સંતિષ લેવો જોઈએ.
રૂષભસ્વામીની માફક મહાત્મા ભરત મુનિએ, કેવળજ્ઞાન ઉત્તપન્ન થયા પછી ગામ, નગર, અરણ્ય, પહાડ, વગેરેમાં સેંકડે પ્રાણીઓને પ્રતિબોધ કર્યા, અને પરિવાર રહિત પૂર્વ લક્ષ પર્યત વિહાર કર્યો, અને છેલ્લે અષ્ટાપદ પર્વત પર નિર્વાણ પામી સિદ્ધિ પદને પામ્યા.
ભરતરાજાએ ૭૭ પૂર્વલક્ષ કુમાર પણમાં ગાળ્યાં, એક હજાર વર્ષ માંડળિક પણુમાં ગાળ્યાં, છ લાખ પૂર્વમાં એક હજાર ઓછાં વર્ષ ચક્રવતિ પણામાં ગાળ્યાં અને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયા પછી, એક લીં. પૂર્વ સુધી પૃથ્વી ઉપર વિહાર કર્યો. ભરતરાજાએ બધુ મળી ચોરાશી પૂર્વ લલ વરસનું આયુષ્ય ભોગવ્યું હતું, એમ આ ઉપરથી સહેજ જણાશે ?
જૈન ધર્મના, આ કાળના પ્રથમ તીર્થંકર-પ્રથમ સર્વ-નું અને તેના પુત્રોનું ટુંક વિવેચન આ રીતે પૂર્ણ થાય છે. એ મહાત્માઓનુ વૃત્તાંત જૈન શાસે માં ઘણુજ વિસ્તારથી આપવામાં આવ્યું છે, ને તે
