________________
ખંડ પહેલો-પ્રકરણ ૪. ભરત ચકીને નિર્વાણુ.
* કાળની ગતિ જેમ અકળ છે તેમ એનાં કામ પણ અકળ છે. જે ચદી પોતાના પિતા અને દેવના દુખે દુઃખી થઈ, આંસું પાડતાં મેહલમાં દાખલ થયા હતા, તેજ ચકી મેહલમાં જઈ ક્રોડા સુખમાં લીન થયા અને તે સુખમાં રૂષભદેવના મેક્ષ પછી પાંચ લાખ પૂર્વ નિર્ગમન કર્યા.
એક દિવસ ભરતરાજા સ્નાન કરી, શરીરને આભૂષણોથી શણગારી એક મેટા આરસામાં પોતાના શરીરનું રૂપ જોતા હતા. એ વખતે અજાણતાં મહારાજાના હાથની એક આંગળીમાંથી મુદ્રિકા ભૂમિપર પડી ગઈ. કેટલીક વખતે મહારાજાની નજર તે આંગળી ઉપર પડતાં તેમણે પૃથ્વી ઉપર પડેલી મુદ્રિકા શોધી કહાડી અને પછી વિચાર કરવા લાગ્યા કે, જો આ એક મુદ્રિકા વગર શરીર શોભા વગરનું દેખાતું હતું, તે મારા શરીરના બીજા બધાં આભૂષણે કહાડી લેવામાં આવે તો શરીર
કેવું દેખાશે ? એ વિચારથી ભરતરાજાએ પોતાનાં બધાં આભૂષણો - નિતારવા માંડ્યાં.
મસ્તક ઉપરથી મુગટ ઉતારતાં મસ્તક, રન વિનાની વીંટી જેવું દેખાવા લાગ્યું. કાન ઉપરથી કુંડળ ઉતારતાં બંને કાને, સૂર્ય ચંદ્ર વિનાની જેવી પૂર્વ અને પશ્ચિમ દિશા લાગે, તેવા દેખાવા લાગ્યાઃ હાર ઉતારતાં વક્ષસ્થળ તારા વિનાના આકાશ જેવું શુન્ય લાગવા માંડ્યું; અને એજ રીતે જુદા જુદા અવયવો ઉપરથી આભૂષણ ઉતારતાં, તે અવયવોના દેખાવમાં ફરક પડી ગયો. પોતાનું આભૂષણુ વગરનું શરીર જોતાં જ ભરતરાજા બોલી ઉઠયા; “ અહા ! આભૂષણ વગર આ શરીર પત્ર રહિત વૃક્ષની માફક કેવું દેખાય છે ? અહા ! આ શરીરને ધિકાર છે! ભીંત ઉપર જેમ ચિત્ર ચિતરવાથી કૃત્રિમ શોભા થાય છે, તેમજ શરીરની પણ આભૂષણોથી જ કૃત્રિમ શાભા થાય છે. જે શરીર ઉપર હજારે માણસો મરી ફીટે છે, જે શરીરને હજારો માણસે પોતાના પ્રાણ
