________________
વારસે
૧૮૩ વિક સન્માનને પાત્ર છે. જે આત્મામાં એ વિવેક ન હોય તે તે બીજી રીતે ગમે તેટલે આગળ વધેલો હોય, શ્રીમંત હેય, મેટી લાગવગવાળો હોય કે લોકમાં આબરૂદાર ગણત હોય, તો પણ વાસ્તવિક માનને પાત્ર નથી.
શ્રીમંતને જે માન મળે છે, તે તેને નથી મળતું પણ તેના દ્રવ્યને, સુવર્ણને અને માલમિલ્કતને મળે છે. લક્ષાધિપતિ આજે પૂજાય છે અને તેની કિંમત ગણાય છે, પણ કોલેજ જે તેની સંપત્તિ ચાલી જાય, તો તેને કેઈ ઓળખતું પણ નથી. પૈસાદાર ઉપર લેકે જે સ્નેહ રાખે છે, તે તેના ઉપર નહિ પણ તેના પૈસા ઉપર છે. પૈસા ઉપર સ્નેહ રાખવાની આ વૃત્તિ ભયંકર ભૂલ ભરેલી છે. લોકોએ મનુષ્યના વૈભવને નહિ પણ મનુષ્યને માન આપતાં શીખવું જોઈએ. મનુષ્યમાં માનને પાત્ર મનુષ્યત્વ છે. નહિ કે તેને વૈભવ કે ઈન્દ્રિયોને વિલાસ. ઈન્દ્રિય વિલાસ તે જેમ મનુષ્યમાં હોય છે, તેમ પશુઓમાં પણ હોય છે. મનુષ્યને જેમ સ્વાદ પ્રિય છે, તેમ પશુઓને પણ છે. વાડ આંબાને જ કરવી પડે છે, લીંબડાને નહિ. એક પણ ચીજ નહિ છોડનાર ઊંટ પણ તમાકુના ખેતરમાં ચરવા જતું નથી. અમૂક વસ્તુ ખાવી કે ન ખાવી, તેને વિવેક જેમ મનુષ્યમાં છે, તેમ પશુઓમાં પણ છે. બન્નેને પાંચ ઇન્દ્રિયે છે. સુધા આદિ વિકારે બન્નેને સરખાં છે. બન્ને મરણના ભયથી ડરે છે. ટાટું, ઊનું, લીસું, ખરબચડું, મનુષ્ય અને જાનવર બન્નેને સમજાય છે. સુન્દર દેખાવવાળી વસ્તુઓ
