________________
હાવાથી આઈ જીવ
બરાબર નથી કે
અહિંસા ૧. મનુષ્યાદિ પર્યાયને નાશ કરવાથી, ૨. મરનારને દુઃખ ઉત્પન્ન કરવાથી, તથા ૩. આત્માને સંકલેશ (બીજાને મારવાની બુદ્ધિ) થવાથી.
એ ત્રણે પ્રકારની હિંસા આત્માને નિત્યાનિત્ય તથા શરીરથી ભિન્નભિન્ન મનવાથી પરમાર્થ રીતિએ શ્રી જિનમતમાં ઘટી જાય છે. દ્રવ્યપણે આત્મા નિત્ય છે અને પર્યાયપણે અનિત્ય છે. શરીરથી તરૂપ નહિ હોવાથી ભિન્ન છે અને પ્રતિપ્રદેશ વહિઅયઃપિંડની જેમ શરીરને વ્યાપીને રહેલે હોવાથી અભિન્ન પણ છે.
પ્રશ્નકઈ જીવ અકાળે મરતે જ નથી, તેથી વધવિરતિ વંધ્યા પુત્રના માંસની વિરતિ બરાબર નથી ?
ઉત્તર બાંધેલું આયુષ્ય ઉપક્રમથી ઘટે છે. જેમ બહુ કાળ ચાલે તેટલો આહાર ભસ્મક યા અગ્નિક રેગથી પીડાતો જીવ થોડા કાળમાં જ ખાઈ જાય, તેથી કાંઈ આહાર નાશ પામતું નથી પણ માત્ર થોડા કાળમાં ખવાઈ જાય છે.
અથવા જેમ લાંબી દેરીને બળતાં વખત લાગે છે, પણ એકઠી કરીને સળગાવી હોય તે તે થોડા જ વખતમાં બળી જાય છે.
અથવા જેમ પહોળું કરેલું કપડું જલદ સુકાઈ જાય છે અને એકઠાં કરેલાં કપડાંને સુકાતાં વાર લાગે છે, તેમ કર્મ સરખું હોય તે પણ તેના વિપાક-કાળમાં તરતમતા પડી જાય છે.
અથવા જેમ રસ્તે સરખે લાંબે હોય, પણ શિધ્રમંદ ગતિવાળાને ઓછો-વધતા સમય લાગે અથવા બુદ્ધિની
કાત
