________________
[ આદર્શ સાધુ જે સાધુઓને આગમને અભ્યાસ કરાવી શકે તેમ હોય તેમને ઉપાધ્યાયપદ અર્પણ થાય છે તથા ગચ્છનું નાયક પણું કરવાની ગ્યતા ધરાવતા હોય તેમને આચાર્ય વદ અર્પણ થાય છે. આ પદ અરિહંત કે તીર્થંકરથી જ ઉતરતું છે, એટલે તેની મહત્તા તથા જવાબદારી ઘણી છે. સંઘના અભ્યદયને સર્વ આધાર આચાર્યોની કાર્યપદ્ધતિ તથા દીર્ઘ દૃષ્ટિ પર અવલંબે છે.
૧૫-ઉપસંહાર - આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, ગણિ, પંન્યાસ અને સાધુઓથી બનેલે શ્રમણસમુદાય તીર્થંકરદેવની આજ્ઞા પ્રમાણે નિર્વાણ સાધક ગની સાધના કરે છે અને બીજા અનેક આત્માએને જ્ઞાન-વિવેક–સદાચારનાં સુરમ્ય વાતાવરણમાં સ્થિર કરે છે, એટલે સ્વહિતની સાથે પર હિત પણ સાધે છે અને એ રીતે વિપતિં ક્ષાનુકા સાધતીતિ સા–જે સ્વ હિત–પર હિત કે મેક્ષનું અનુષ્ઠાન સાથે તે સાધુ” એ વ્યાખ્યાને સાર્થક કરે છે. તેમને આપણે પુનઃ પુનઃ વંદન કરીએ અને તેઓ સાધુતાને ઉજજવલ આદર્શ સદા ટકાવી રાખે તેવી પ્રાર્થના કરી આ નિબંધ સમાપ્ત કરીએ.
इति शम्।
