________________
૫૫
દશવિધ યતિધર્મ ]
ઉ–ઈચ્છાનિધિને તપ કહેવામાં આવે છે, એટલે સાધુ પિતાની ઈચ્છા-તૃષ્ણાને કાબૂમાં રાખે પણ તેને વિસ્તાર થવા દે નહિ. જે તૃષ્ણ દાસ થાય છે, તેને જગતના દાસ બનવું પડે છે. વળી તપને પ્રચલિત અર્થ કરીએ તે સાધુ નાની મોટી તપશ્ચર્યા કરતા જ રહે, પણ ખાઈ પીને અલમસ્ત થાય નહિ.
પ્ર–સાધુ સંયમગુણથી શું કરે?
ઉ–ઇધિ અને મન પર કાબૂ રાખવો તેને સંયમ કહેવામાં આવે છે, એટલે સાધુઓ પાંચ ઇંદ્રિયે તથા મન . પર કાબૂ રાખે. પાંચ ઇંદ્રિયને નિગ્રહ, પાંઅવ્રતને ત્યાગ, ચાર કષાયને જય તથા મન, વચન અને કાયાની વિરતિ એ સત્તર પ્રકારને સંયમ જૈન ધર્મમાં પ્રસિદ્ધ છે.
પ્રવ— સાધુ સત્યગુણથી શું કરે ?
ઉ૦–મૃષાવાદના ત્યાગને સત્ય કહેવામાં આવે છે, એટલે સાધુઓ કઈ પણ કારણે મૃષાવાદનું સેવન કરે નહિ. બીજું મહાવ્રત તથા ભાષા સમિતિ તે માટે જ જાયેલા છે.
પ્ર-સાધુ શૌચગુણથી શું કરે?
ઉ–મલિનતાના ત્યાગને શૌચ કહેવામાં આવે છે, એટલે સાધુ પિતાનાં અંતરમાં કોઈ જાતની મલિનતા રાખે નહિ; મનની પવિત્રતા જાળવે. કેટલાક નહાવાદેવામાં મસ્ત રહીને શૌચધર્મનું પાલન કરતાં જણાય છે, પણ આવું શૌચ ઉપર જણાવ્યું તેમ અંતરની મલિનતા દૂર કરવામાં જ રહેલું છે. શૌચને પર્યાયશબ્દ પવિત્રતા છે.
