________________
કેટલુંક સ્પષ્ટીકરણ ]
૧૩ તેમણે શા માટે રાખ્યા હશે? તે અમારે મન એક કેયડે. હતું. ત્યારે એક માણસે પાસે આવીને અમારા કાનમાં કહ્યું કે “આખા દેશમાં હલડ કરાવનારાઓ આ બધા છે.” એ સાંભળીને અમારા હૃદયને ખરેખર આઘાત થયે. ક્યાં બૌદ્ધ, ધર્મને કરુણાને સંદેશ અને જ્યાં આ શ્રમણોની ખૂનામરકીને ઉત્તેજના!
આજથી ચોથા વર્ષ ઉપર અમારે બિહારમાં આવેલ રાજગીર એટલે પ્રાચીન રાજગૃહમાં જવાનું થયું. અહીં જૈન, બૌદ્ધ અને હિંદુ ત્રણેનાં તીર્થો છે, એટલે કેટલાક બૌદ્ધ સાધુઓ ત્યાં આવેલા હતા. તેમને અમે રાત્રિના અગિયાર વાગે બજારમાં ફરતા જોયા. તેઓ પોતાની પાસેના પૈસામાંથી કેળાં વગેરે ખરીદીને ખાતા હતા. વળી તેઓ બદ્ધ ચિત્યની જે ધર્મશાળામાં ઉતર્યા હતા, ત્યાં એક જ ઓરડામાં સ્ત્રીઓ પણ ઉતરેલી હતી. તાત્પર્ય કે આ રીતે કસમયે ફરવા નીકળવું, મેડી રાત્રે ખાવું, લીલેરી વાપરવી અને તરુણ સ્ત્રીઓના સહવામાં રહેવું, એમાં તેમને કંઈ અજુગતું લાગતું ન હતું. જે તેમનું સાધુજીવનનું બંધારણ સખ્ત હોત તે આ પરિણામ કદી પણ આવત નહિ, પણ લેકસેવાનાં નામે એ બંધારણ ખૂબ ઢીલું રાખ્યું, તેનું પરિણામ આવું ખતરનાક આવ્યું.
બૌદ્ધ સાધુઓ અત્યંત શિથિલાચારી થઈ જતાં તેમને આ દેશમાંથી હાંકી કાઢવામાં આવ્યા હતા, એ હકીકત ઈતિહાસપ્રસિદ્ધ છે. મનગમતું ખાવું-પીવું અને મેક્ષ મેળવ.
