________________
૫૯
ચાર પંડિતની વાર્તા છે કે જ્યારે સર્વનાશને પ્રસંગે ઉપસ્થિત થાય ત્યારે અધું" ત્યજી દેનાર પંડિત ગણાય છે. માટે ચાલો આપણે એને અર્ધા તજી દઈએ અને અર્થે ઉપાડી લઈએ.” એટલે તેમણે ડૂબતા પંડિતનું માથું ઉપાડી લીધું ને ધડ જવા દીધું! આ રીતે ચારમાંથી એક ઓછો થયે, એટલે બાકી ત્રણ રહ્યા.
આગળ જતાં એક ગામ આવ્યું, તેમાં આ ત્રણે પંડિતે દાખલ થયા. તેમને પંડિત જાણી ગામલેકેએ તેમને સત્કાર કર્યો અને જમવાનું આમંત્રણ આપ્યું, તેને સ્વીકાર કરીને આ ત્રણે પંડિત જુદા જુદા યજમાનને ત્યાં જમવા ગયા. ત્યાં એક યજમાને સૂતરફેણું પીરસી. તેને દીર્ઘસૂત્રી (લાંબા તાંતણાવાળી) જોતાં જ પંડિતજીને યાદ આવ્યું કે દીર્ઘસૂત્રીપણું અનિષ્ટ છે, માટે આપણે આ મીઠાઈ વાપરવી નહિ. આથી તેઓ કંઈ પણ વિશેષ બેલ્યા. વિના ઊભા થઈ ગયા. બીજા યજમાને ખાખરા પીરસ્યા. તેને ખૂબ મેટા જોઈ પંડિતજીને શાસ્ત્રવચનનું સ્મરણ” થયું કે “અતિ વિસ્તાર હોય ત્યાં જરૂર ઉત્પાત થાય છે, એટલે આ અતિ વિસ્તારવાળી વસ્તુ મારે ખાવા લાયક નથી. તે જે મારા પેટમાં જશે તે જરૂર ઉત્પાત મચાવશે. એટલે તેઓ પણ વગર જન્મે ઊભા થઈ ગયા. યજમાને પૂછયું કે “પંડિતજી! આમ કેમ?” પણ પંડિતજીએ માત્ર એટલે જ જવાબ આપે કે “એમ જ હવે ત્રીજા પંડિતની શી. સ્થિતિ થઈ તે પણ જોઈએ. તેને યજમાન તરફથી ગરમા ગરમ વડાં પીરસવામાં આવ્યાં. તેમાં સયા વતી કેટલાંક કાણાં પાડેલાં હતાં. એ કાણું જોતાં જ તેમને યાદ આવ્યું
