________________
( ૧૦ )
કરવા. સાધુઆને વિનય આગળ ઉપર જુદા ખતાવવામાં આવ્યે છે, તે સાથે સાધ્વીજીના વિનયને સમાવેશ થાય છે એટલે આંહી સંધ શબ્દથી શ્રાવક, શ્રાવિકા બેના વિનય ગ્રહણુ કરવાના છે.
પૂર્વ કહી આવ્યા છીએ તેમ સ્ફાટિક અને તેની ઉપાધિ જુદી જાણુવારૂપ દેહ અને આત્માને જુદા જાણુવારૂપ સમ્યગ્દૃષ્ટિ થયા પછી તે ક ઉપાધીને દૂર કરવાના પ્રયત્ન અમુક હૃદયમાં કરનાર પુરુષને શ્રાવક તથા સ્ત્રી જાતિને શ્રાવિકા કહે છે. શ્રાવક એ કાઈ જાતિ કે કામ નથી, અમુક કુળમાં જન્મ્યા તેને શ્રાવક કહેવામાં આવતા નથી. શ્રાવક એ એક પદવી છે. અધિકાર છે. સમ્યગ્દષ્ટિ કરતાં ઘેાડી ભૂમિકા આગળ વધેલાને એળ પ્રવાના ઇલ્કાબ છે. સમ્યગ્દૃષ્ટિવાળાને શ્રાવક કહેવામાં આવે છે, પણું આને તા દેશિવરતિ શ્રાવક કહેવામા આવે છે. ગમે તે નાત, જાત, કામમાં રહેનારની આવી દૃષ્ટિ કે પ્રવૃત્તિ થતી હાય તેને સમ્યગ્દૃષ્ટિ અને દેશ વિરતિ કહેવામાં આવે છે, આ આ ઇલ્કાખ કાંઈ વારસામાં ઉતરતા નથી, પણ સદ્ગુણી ઉપર આધાર રાખે છે. લાયકાત પ્રમાણેના અધિકાર મળે છે. સરકાર પણ અમુક લાયકાતવાળાને જે. પી. રાવબહાદુર–સર – નાઇટઆદિ ઈલ્કામ આપે છે પણ તેના પછી તેના દીકરાને તે ઈલ્કામ લાયકાત વિના અપાતા નથી.
આ શ્રાવક કે શ્રાવિકાનું નામ કે પદવી ધારણ કરનાર આ ઉપરથી વિચારવું જોઈએ કે સમ્યગ્દૃષ્ટિ આપણને થઈ છે કે નહિ? અને ત્યાર પછીની ભૂમિકા તરિકે દેશવિરતિ ગુણુ અમારામાં પ્રગટ થયા છે કે ફાગઢ શ્રાવકનું નામ ધારણ કર્યું છે ?
શ્રદ્ધા, વિવેક અને ક્રિયા. આ ત્રણ અક્ષર ઉપરથી શ્રાવક નામ પડે છે તે આત્મ શ્રદ્ધા પેાતાને છે? હું પોતેજ આત્મા
