________________
૭–૧
( ૧૩ )
આમજ છે. જ્ઞાનીએ જીવતા નાગના જેવા છે. લેાકેાને તે સે છે, એટલે વચનદ્વારા તેમની અજ્ઞાનતા ભરેલી માન્યતાને તેડી પાડે છે. લાકોને તે ઝેર ભરેલા સાપ જેવા જ્ઞાનીએ લાગે છે, તેમના ચાલુ વ્યવહારીક પ્રપંચમય જીવનથી તેએ વિરૂદ્ધ એટલે જુદીજ જાતનું વત્તન કરે છે, અને લોકોને તે ગમતું નથી. પરિણામે તેમની નિંદા કરે છે. કેટલાક તા આગળ વધીને તેને મારી નાખવા સુધીના પ્રપંચા કરે છે. પણ તે દેહ છેડી ગયા પછી તેના વચના સાંભરે છે. તેની સત્યતાની કોઈ અધિકારી પાસે કસાટી થાય છે, અને તેના કહેવાથી લાકો તેને ચેષ્યઃ જ્ઞાની માનતા થાય છે, પછી તેની છબીઓ બનાવીને પૂજે છે. જયંતિએ ઉજવે છે; પણ જીવતા મહાત્મા મળ્યા છતાં જેના કલ્યાણું ન થયાં તે પછી તેમની છબીને પૂજે કે જયંતીએ ઉજવે શું કલ્યાણ થાય ? કારણ તેના ઉપર જે શ્રદ્ધા છે તે તાત્ત્વિક નથી. પેાતે વિચારપૂર્વક નિર્ણય કરીને કરી નથી પણ આગળથી ચાલી આવે છે તેમ માની અથવા કોઈના કહેવા કે કરવા પ્રમાણે દેખાદેખીથી તે કરાય છે.
શ્રીમાન ભગવાન મહાવીરદેવના સબંધમાં પણ આમ કહેવાય છે કે તેમના વ્યાખ્યાનમાં સંખ્યાબંધ મનુષ્યા આવતા હતા તેમાં કોઈને શ્રદ્ધા બેસતી અને કોઈ ઇંદ્રજાલીક, માયિક, પાખડી વિગેરે પણ કહેતા હતા, બહાર જઈ નિંદા પણુ કરતા હતા. આવા જ્ઞાની પુરૂષોને એળખનાર કોઈ નિર્મળ હૃદયને અધિકારીજ હાય છે. આ ઉપરથી કહેવાના આશય એ છે કે, જેમ જેમ પાતામાં ગુણા વધતા જાય છે, તેમ તેમ ઉચી ઉચી સ્થિતિના મહાત્માઓના આત્મિક ગુણે! તેને સમજાતા જાય છે. તે સિવાય ઉંચી સ્થિતિના મહાત્મા કે તેના સદ્ગુણૢા સમજી પણ નથી શકાતા, તે તેઓના ચાગ્ય વિનય પછી ક્યાંથી બની શકે. આ કારણથી પ્રથમ આંહી ઉલટા ક્રમે વિનય સંબંધી વિચાર કરવામાં આવે છે.
