________________
પ્રારંભિક વક્તવ્ય
૯
6
મુનિચર્યાનું વર્ણન આવે છે, ત્યાં એમ જણાવ્યુ છે કે તેઓ કાયાત્સગ કરીને ધ્યાનમાં ઊભા રહ્યા.' તા કાયાત્સગ અવસ્થાના સ્વીકાર કરીને ધ્યાનમાં ઉભા રહેવું, એ શું ચેાગસાધના નથી ?
આજે તા કાયાત્સગ અંગે આપણી સમજ છેક જ વિકૃત થઇ ગઈ છે અને જે રીતે તેનું આચરણ કરી રહ્યા છીએ, તે કોઇ પણ સુરને ખેઢ પમાડવા સિવાય રહે તેમ નથી. કાયાત્મના શાસ્રીય સ્વરૂપ વિષે અમે શ્રી પ્રતિક્રમણત્ર-પ્રાધટીકાના પ્રથમ ભાગમાં તસ્સ ઉત્તરીસૂત્ર 'ના વિવેચન પ્રસંગે જે વર્ણન કરેલું છે, તે જિજ્ઞાસુજનાએ અવશ્ય ોઈ જવું. તેનાથી કાચાત્સંગની મહત્તા સમજાશે અને તેના સ્વરૂપનો પણ સ્પષ્ટ ખ્યાલ આવી જશે.
,
હવે મત્ર પર આવીએ. અનુભવી પુરુષાએ કહ્યુ છે કે ‘ ન મન્ત્ર વિના યોગો-એટલે કે મંત્રનુ' આલઅન લીધા વિના યાગ સિદ્ધ થતા નથી. ' અન્ય શબ્દોમાં કહીએ તો મ`ત્રસાધના–મત્રારાધના એ યોગસાધનાના એક ભાગ છે અને તેથી જ જૈન મે તેને સ્વીકાર કરેલા છે. જેએ યાગચતુષ્ટયમાં માને છે, એટલે કે ચેાગના ચાર પ્રકારો હાવાનુ' મતથ્ય ધરાવે છે, તે મંત્રસાધનાને પ્રથમ પ્રકારને ચેાગ માને છે અને હઠ, લય તથા રાજને તે પછીનાં સ્થાન આપે છે.
