________________
७४
હોંકારકલ્પતરુ ખાસ હોવો જ જોઈએ, નહિ તો તેની આરાધના ગમે ત્યારે તૂટી જવાનો સંભવ રહે છે, અને તેમ થતાં સમય અને શ્રમની બરબાદી થાય છે.
ધર્મના પાલનમાં સત્ય અને દયાને સમાવેશ થઈ જાય છે, છતાં અહીં તેને અલગ નિર્દેશ કરવાનો હેતુ એ છે કે તેના પર ખાસ લક્ષ્ય આપવું. જે સદા સાચું બેલે છે અને સાચું આચરે છે, તેને વચનસિદ્ધિ આદિ સિદ્ધિઓ સત્વર પ્રાપ્ત થાય છે અને તે દેવતુલ્ય બની જાય છે. દયાને ચમત્કાર પણ એ જ છે. જેનું હૃદય દયાથી ભરપૂર હોય છે, તેને કુદરતનાં બધાં બળે સાનુકૂળ થઈ જાય છે અને તેથી મંત્રસિદ્ધિ થવામાં ઘણું સહાય મળે છે. આ વસ્તુ અનુભવે વધારે સમજાય તેવી છે, એટલે તે અંગે વિશેષ વિવેચના કરતા નથી.
જે ચતુર છે, મેધાવી છે, તે સાચા-ખોટાને ભેદ પારખી શકે છે, કર્તવ્યાકર્તવ્યને નિર્ણય બરાબર કરી શકે છે અને કેઈથી છેતરાતા નથી. તેથી જ અહીં આ બે ગુણોને ખાસ નિર્દેશ કર્યો છે. મંત્રારાધનામાં ઘણું વાર વિરોધી બળે પ્રતારણા ઊભી કરે છે, ત્યાં આ ગુણે ઘણા ઉપયોગી થઈ પડે છે. વધારે સ્પષ્ટ કહીએ તો તેને બચાવ કરનારા નીવડે છે, તેથી તેના પ્રત્યે ખાસ લક્ષ્ય આપવું.
મંત્રની આરાધનામાં ગુરુ પાસેથી મંત્ર બીજવાળાં પદોની ધારણા કરવાની હોય છે. એ ધારણ યથાર્થ રીતે કરવામાં આવે અને તેમાં કંઈ ગોલમાલ ન થાય, તેજ
