________________
૨૬૬
જગતશાહે
જણે નથી. તે જેની મને સમજણુ નથી એને મને કાઈ ભેા પણ નથી. નગર સમૈનું રાજ તમારું રહે કે જાય એમાં મને સનાને નથી તે સૂતક પણ નથી. પણ તમે જેમ રાજખીજનાં વેરની વાત કરી, એમ તમને હું વાણિયાના વેરની વાત કરું તે સમજાવી દઉં કે વેર ખેડવાં હાય તે પીથલ સુમરા, તા કેાઈ રાજખીજ સાથે ખેડજો ! એમાં તમને રખતરખાં મળશે. કેમ કે એ બાપડાનેય એના રાજની બીક હેાય છે. એ બાપડાનેય એમ હાય છે કે આજ એનેા વારે તેા કાલ મારા ! એટલે એ હારમાંયે પહેલી વાત પેાતાનું રાજ રાખવાની કરશે તે જીતમાંય પહેલી વાત પેાતાનું રાજ રાખવાની કરશે. પણ અમને સાદાગરને વટના ખેલ હેાય ત્યારે કાંઈ કરતાં કાંઈ રાખવાની ઇચ્છા જ નથી હાતી. અમારે કવાં કાઈ ને લૂંટીને ધન ભેગું કરવું છે? દિરયા અમારા દેવ છે. દરિયાલાલે એક વાર આપ્યું એવું ખીજી વાર પણ આપી રહેશે. રાજખીજ ને રાજકાજમાં મને સમજણ પડે નહિ તે તમારી પાસેથી મારે એ સમજણુ લેવી પણ નથી. મારે એક વાત છે ને ખીજી કાઈ વાત નથી : તમારું નગર સમૈ રહે કે જાય, તમારી આબરૂ રહે કે જાય, તમારી હાક રહે કે જાય, તેાય મારે તે એક જ વાત છે : ભદ્રાવતીના ગઢ મારે બાંધવેા છે; એ માટે દામ આપે. એ ગઢમાં સેનાનાં શીંગડાંવાળા ગધેડાની શાભા કરવી ; એ શેાભા તમે આપે !'
પીથલ સુમરાએ તા છેલ્લાં કેસરિયાં કરી લેવાના ઠરાવ જાહેર કરી દીધેા, પણ વસતીએ કહ્યું : આ કજિયા કઈ અમારા નથી; તા પછી એની પાછળ અમારે ખુવાર થવાનું કાંઈ કારણ ? તમારે વઢવું હાય ને વઢી લેવાની ઉમેદ હાય તા ભલે પૂરી કરા; અમે સહુ હવે જગડૂની ભદ્રાવાતીમાં વસવાટ કરીશું !'
હવે પીથલ સુમરાને ભાન આવ્યું. હવે એને રાજખીજનું સનાતન સંકટ યાદ આવ્યું. રાન્ન તાતા હૈાય ને એને સૂરજ મધ્યાને હાય ત્યારે તે જાણે વસતી એનું માને તે એને સલામ પણુ
