________________
૧૮૦
જમતશાહ
સામ્રાજ્યમાં એ દેવળ શાહસાદાગર જ ન હતા; ત્યાં તે એ માત અને તાત પણ લેખાતા. સેંકડા વિધવાઓ, સગીરા, વૃદ્ધો એના નામની રાજ રાજ દુવા પુકારતાં. અરે, ખુદ ખલીફાના દરબારમાં પણ સીદીની ખેરાત માગ મુકાવતી હતી. કાઈ કરતાં કાઈ તૈય સીદીની આ નામનાની શેહ પહોંચે એમ હતી. પણ કમનસીબ એનું એ હતું કે જે માનવીને એ નામના જરા પણ સ્પર્શે કે સંાચાવે નહિ, એવા નહેર અને કઠોર મનના માનવીના હાથમાં એ પડ્યો હતા, સામે ચાલીને ફસાયા હતા !
ક્યાંય સુધી એ સ્તબ્ધ અને જડ ખેઠા રહ્યો—જાણે વહાણુના મારાના એક ભાગ હેાય એમ !
આખરે એ ઊક્યો. એની ઉંમર અને એના દેહને જોતાં માથુ ઝુકાવવાનું મન થાય એવી ચપળતાથી એ મારાના સથ્થા ઉપરથી પાટિયાં ઉપર ઊતર્યો. અનેકાનેક હલેસાં મારનારા ગાલાએથી એ પાટિયાં ઘસાઈ ઘસાઈ ને જાણે અરીસા જેવાં બન્યાં હતાં.
એ જ્યાં ઊતર્યા એ વહાણની જમણી બાજુ હતી. આ અત્રી ઉપર જ સઢનું પરમાણુ ઝૂલતું હાય. એ તરફ વહાણને, સઢના, આલાદના ઝાક હાય. ક્યારે આલાદના એકાદ હીંચકેા, સઢના એકાદ ફડફડાટ આવી પડે, ક્યારે વહાણ ત્યાં આડી મારે એ તે કોઈ કહી શકે નહિ.
એમ છતાં જાણે નક્કર ધરતી ઉપર ચાલતા હૈાય એમ સીદી ત્યાંથી ચાલ્યા. એને પગને પૂજો અને પાની ખેય પાછી પકડ લેતાં હતાં. એની ક્રેડ વહાણુની હીંચ સાથે સ્વાભાવિક હીંચ લેતી હતી. દરિયાના પગ તે વહાણુની ચાલ એ તા કઈ કઈ સમદર ખેડ્યા હોય એને જ મળે. એ ચાલ અને એ પકડ કાઈ અનુકરણથી આવડે જ નહિ. તે આ સીદીએ તે સાત સમંદર ખેડ્યા હતા.
સઢની પાટલી વટાવીને એ વઢાર આગળ આવ્યા; ભંડારને એ
