________________
પિરોટન
૧૫૭
ખંભાતમાં એ અને એના અનુજે વહાણે બાંધતા હતા ત્યારે સોલંકીઓને સૂર્યને ગ્રહણ ઉપર ગ્રહણ નડવા લાગ્યાં. પરંતુ ગ્રહણ બધાને ખરાબ અસર કરે, ત્યારે કોઈકને એની અસર સારીયે થાય.
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર કહે છે કે દસ પંદર હજાર જન્મકુંડળીઓમાં એક કુંડળી એવી હોય છે કે જેને ગ્રહણ રાગ સમું ફળ આપે છે. કુમારપાળ સોલંકીના અવસાન પછી શરૂ થયેલી આ ગ્રહણપરંપરા આ સીદીને રાજયોગ સમી ફલદાયી નીવડી. ને કથાકાળે ખંભાતના નામધારી સોલંકી રાજવીની સામે એ સાચે હકીકતપ્રધાન રાજા ગણાયો.
લાટને શંખને દરિયાકાંઠે ઘેર કરેલ હતું. એમાં એને સીદી સારો મદદગાર થયે. બેય જાનેજિગર ભાઈબંધ બની ગયા. ને ગુજરાતના ઇતિહાસની રૂખ પલટનાર આ દરિયાકાંઠાને પિતાને કરીને ગુજરાતના ઇતિહાસની રૂખ ફરી એકવાર પલટાવવાની આ બેય જણાએ હામ ભીડી.
પરંતુ દરિયાલાલની દોલત પિતાની થાય, દરિયાલાલને વેપારરોજગાર લાટ ને ખંભાતમાં ઊતરે એ આડે એક નડતર હતું– સંધાનું. સંધાને જ્યાં સુધી સંહાર ન થાય, ત્યાં સુધી લાટનાં –ભરૂચ ને ખંભાતનાં-વહાણે એક તરફ સ્વાતિ, બીજી તરફ હરમુજ, ત્રીજી તરફ બાલી ને ચોથી તરફ ખત્તા સુધી નિર્ભય રીતે ફરતાં થઈ શકે નહિ.
બહુ જ સાદી શોધ હતી શંખની. પરંતુ એ શોધ કરતાં દરિયાખેડુને એક નહિ, બે નહિ, પણ બે હજાર વરસ લાગ્યાં હતાં. એ શોધ એટલે દરિયામાં લૂંટ ચલાવવાથી જેટલી લક્ષ્મી મળે છે, એનાં કરતાં અનેકગણું વધારે લક્ષ્મી દરિયા મારક્ત વ્યાપાર કરવાથી મળે છે એ; માણસને મારી એને લૂંટી લેવાથી જેટલું લાભ થાય છે, એના કરતાં અનેકગણે લાભ એને જીવંત રાખીને એની સાથે વેપાર કરવાથી થાય છે એ.
