________________
સંઘારને કેદી
૧૩૯ - “મને એમ કે આપણું વહાણું હશે તે ક્યાંય આવું જવાનું નથી. ને કદાચ કઈક આપણું એક વહાણ લઈને હાલ્યો ગયો હોય તે, ભલે ને એ મોટો ચમરબંધ હોય તેય, દરિયા ઉપર આપણને શું કરી શકવાને છે? આ કંઈ જામશાહી દગાર ધરતી થોડી છે ? આ તે દરિયે છે; ને દરિયે તે પેદા થયો ત્યારથી સંધાર છે ! ”
- “આ એ સાચું. આ તે મને થયું કે કોઈક શિકાર હાથ આવ્યો !
કદાપિ એ શિકાર હોય તે એની ના નહીં, હે ! ચાવડા !” માલમે કહ્યું: “આપણું એક વહાણ લઈને ભાગે એ કાંઈ આપણે વાલેસરી તે ના જ હાય !”
આ એય સાચું.'
એટલામાં એ એકલવાયું વહાણ વધારે નજીક દેખાયું. ત્યાંથી નાસવાની મથામણ કરતું હોય એમ એ વારે વારે સઢ ફેરવ્યા કરતું હતું. ને ક્યારેક સઢમાંથી પવન ઊડી જતે તે એની થપાટ ઠેઠ ચાવડાના કાનમાં સંભળાતી હતી. ક્યારેક વળી સુકાન અવળ સવળ થતું તે વહાણ આખુંયે મેટી હીંચ લઈ લેતું.
“આ વહાણ તે સંધારનું ખરું, પણ એના ખારવા સંધાર નહિ!” ચાવડાએ હસીને કહ્યું, “સંધાર ખારવો તે ખત્તા ને ખેનાને હાથ દઈ આવે તેય એને પેટનું પાણી ન હલે. ને આ ખારવો તે કરછનોય પથ પૂરી કરે એમ નથી લાગતું !”
ચાવડાને અવાજ ફરી ગયે. એના અવાજમાં જાણે શકરાની સિસોટીને મૂંગો ભણકાર ઊઠ્યોઃ “પંખાઈ જાઓ ! આંતરી !'
વીસ વહાણે પંખાની જેમ પહેળાં થઈ ગયાં. તિરકસ ચાલતાં મોખરાનાં વહાણે આગળ નીકળી ગયાં. ધીમે ધીમે પંખ સાંકડો ને વધારે સાંકડે બને. હવે વહાણ ને વહાણ ઉપરના ચાર ખારવા દેખાયા, વધારે ચેખા દેખાયા, કળાયા અને પરખાયા પણ ખરા !
