________________
મુનિજીવનની બાળપોથી-૬
૧૭t શ્રમણ સંઘ સાથે ક્ષમાપના કરે છે અને ત્યાર પછી ત્રીજી ગાથા દ્વારા સર્વ જીવરાશિ સાથે ક્ષમાપના કરે છે. આ ત્રણે ગાથામાં તે બધા પાસે પિતાના અપરાધની ક્ષમા માગે છે અને ત્યાર પછી તેમના તરફથી પિતાની ઉપર થયેલા અપરાધ બદલ ઉદારતાથી ક્ષમા આપે પણ છે. અહીં આ આવશ્યક પૂર્ણ થાય છે. પાંચમું આવશ્યક
ચોથા અને પાંચમા આવશ્યક વચ્ચે કરેમિ ભંતે” સૂત્ર આવે છે. આ સામાયિકસૂત્ર અત્યાર સુધીમાં ત્રીજી વાર આવ્યું. આમ વારંવાર આ સૂત્રનું ઉચ્ચારણ કરવાનું કારણ એ છે કે સઘળી સાધુજીવનની ક્રિયા સામાયિક ભાવપૂર્વક હોવાથી ચિત્તમાં સામાયિક ભાવને સતત જાગતે રાખવે જોઈએ અને તે માટે તેના અર્થનું સ્મરણ સતત થયા કરવું જોઈએ. આ કારણસર વારંવાર વચ્ચે વચ્ચે સામાયિકસૂત્રનું ઉચ્ચારણ આવે છે.
સામાયિકસૂત્ર બેલ્યા બાદ “ઈચ્છામિ ઠામિ સૂત્રથી શરૂ કરીને જે આરાધનાના કાર્યોત્સર્ગો કરવા માટેનાં સૂત્રો છે તે બધાં પાંચમા કાત્સર્ગ” નામના આવશ્યકમાં ગણાય છે. તેમાં પહેલે બે લેગસ્સનો (પચાસ શ્વાસોચ્છવાસને) ચારિત્રધર્મની આરાધના માટે કાયોત્સર્ગ છે ત્યાર પછી એક-એક લેગસ્સના બે કાર્યોત્સર્ગ (પચ્ચીસ પચ્ચીસ શ્વાસેઙ્ગવાસના) તે અનુક્રમે દર્શન અને જ્ઞાનની આરાધનાના કાર્યોત્સર્ગો છે. દર્શન વગેરે ત્રણમાં ચારિત્રની
