________________
મુનિજીવનની બાળપોથી-૬
૧૫૯ છે. તે બન્નેમાં કઈ પણ પ્રકારનું હાડકું ન હોવાથી તેઓ અને બેરોકટોક બેફામ તેફાન કરી શકે છે. આમ તે બંને એકબીજાને પૂરક બને છે. જેણે શરીરના એ ગુપ્ત ભાગને સદા માટે નિર્વિકાર એટલે કે સહજ સ્થિતિમાં રાખવાની સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવી હોય તેમણે જીભની લાલસાઓને ખતમ કરવી જ પડશે. હા, પૃષ્ટાલંબને શાસ્ત્રકારોએ શીરે-મોસંબીને રસ વગેરેની રજા આપી છે તે પણ તેનું સેવન કરતી વખતે લાલસા પોષવાની રજા તે કઈ પણ અપવાદે આપી નથી. શાસ્ત્રકાર પરમષિઓ ફરમાવે છે કે જેણે મેક્ષ પામે છે તેણે મનને કાબૂમાં લેવું જ પડશે. જેણે મનને કાબૂમાં લેવું હોય તેણે બ્રહ્મચર્યનું સંપૂર્ણ પાલન કરવું જ પડશે, જેણે બ્રહ્મચર્યનું પૂર્ણ પાલન કરવાની સિદ્ધિ મેળવવી હોય તેણે મેહનીયકર્મને (‘સંસ્કારને) કાબૂમાં લેવું જ પડશે, જેણે મેહનીયકર્મને કાબૂમાં લેવું હોય તેણે ગુરુકૃપા મેળવવી જ પડશે. આ ગુરુકૃપા તેને જ મળી શકે કે જેને રસનેન્દ્રિય ઉપર અસાધારણ કાબૂ છે. શાસ્ત્રકારોએ કહ્યું છે કે,
જે સારફખાય તે તયફખાય, જે તયફખાય તે સારફખાય.” (તય = છતાં) અર્થાત્ જેમણે મુનિજીવનમાં વિગઈઓના સાર ખાધા તેણે ખરેખર તે દુર્ગતિની તૈયારી કરીને છેતરાં જ ખાધાં છે અને જેણે આયંબિલ વગેરે કરીને છેતરાં જેવા રુક્ષ પદાર્થો ખાધા છે તેણે તે સદ્ગતિ નક્કી કરીને મુનિજીવનને સાર ખાધે છે. પંચવસ્તુક ગ્રંથમાં કહ્યું છે કે, “ખૂબ જ ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રનાં પરિણામ લઈને જે મુમુક્ષુ સાધુ થયે છે તેના તે ઉત્તમ પરિણામોને ખલાસ
