________________
મુનિજીવનની બાળપેાથી-૬
૧૩૫
દોષોથી છૂટીને ચારિત્રના શુદ્ધ યેાગેામાં તીવ્ર વેગથી જવું તેને પ્રત્રજ્યા કહેવાય છે.
દ્રવ્યૂરભ અને ભાવરભ
પૃથ્વી આદિ વેાના સંઘટ્ટો કરવાથી માંડીને તેમના જીવિતના નાશ કરવા સુધીના જે આરભ કરાય તે દ્રવ્યઆરંભ કહેવાય અને તેવી હિંસાથી ચિત્તમાં જે સક્લેશની પરિણતિ ઉત્પન્ન થાય તે ભાવઆરભ કહેવાય. ખારૂં અને અભ્યંતર પરિગ્રહ
જે ધમ સાધવા માટેનાં મુહપત્તિ વગેરે ઉપકરણા છે તે સિવાયના કેાઈ પણ પદ્માના સગ્રહ તે બાહ્ય પરિગ્રહ કહેવાય. વળી ધર્મના ઉપકરણ સ્વરૂપ મુહપત્તિ વગેરેમાં પણ જો મૂર્છા થઈ જાય તે તે પણ બાહ્ય પરિગ્રહ કહેવાય. જ્યારે આત્માની અંદર પડેલા મિથ્યાત્વ વગેરે દુષ્ટ ભાવા તે અભ્યંતર પરિગ્રહ કહેવાય.
આવા દ્રવ્ય અને ભાત્ર આર્ભથી અને બાહ્ય અને અભ્યંતર પરિગ્રહથી છૂટી જઈને ચારિત્રધર્માંના શુદ્ધ ચેાગામાં ઉત્કૃષ્ટ પુરુષા સાથે જવુ તેને પ્રવ્રજ્યા કહેવાય.
આવી પ્રવ્રજ્યાને જે જઘન્યથી પણ આરાધે છે તે આત્મા વધુમાં વધુ આઠ ભવમાં મેક્ષ પામતા હેાવાથી આ પ્રત્રજ્યાને માક્ષલા કહેવામાં આવી છે.
પ્રત્રજ્યાનાં એકાકિ નામા
(૧) નિષ્ક્રમણ (૨) સમતા (૩) ત્યાગ (૪) વૈરાગ્ય (૫) ધર્મ ચરણ (૬) અહિંસા (૭) દીક્ષા
