________________
મુનિજીવનની બાળપથી–૫
ઉપર મુજબ પૃથ્વીકાય વગેરે સજાતીયમાં જયણું કહી. હવે વિજાતીયમાં જયણને નિયમ એ રીતે છે કે (૧) પૃથ્વીકાય અને અપકાય બે સામે આવે તે પૃથ્વીકાયમાં જવું. (૨) પૃથવીકાય અને વનસ્પતિકાય હોય તે ત્રસરહિત પૃથ્વીકાયમાં જવું. (3) પૃથ્વીકાય વનસ્પતિકાય અને ત્રસકાય હોય તે ત્રસરહિત પૃથ્વીકાયમાં જવું.
ટૂંકમાં જેમાં ઓછી વિરાધના થતી હોય તે વિકલ્પ પસંદ કરે. અહીં સચિત્ત, અચિત્ત અને મિશ્ર દરેકના અગિયાર અગિયાર ભાંગા થવાથી કુલ તેત્રીસ ભાંગા થાય.
સવાલ-શું કેઈપણ સંગમાં સંયમ-વિરાધના થઈ શકે ખરી ?
જવાબ–ના ન થઈ શકે. પણ જો આત્મ-વિરાધના (પડી જવું, વાગવું, મૃત્યુ થવું વગેરે)ને પ્રસંગ આવતે હેય તે સંમવિરાધનાને ગૌણ કરવી. કેમ કે જે સાધુ જીવતે હશે તે થયેલી સંમવિરાધનાનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરીને શુદ્ધ થઈ શકશે.
સવાલ-જીવ-વિરાધના કરનારનું પહેલું વ્રત ખંડિત થાય છે. અને એકપણ વ્રતના ભંગમાં સર્વત્રતાને ભંગ કહે છે. તેનું શું ?
જવાબ-જ્યાં જીવ–વિરાધનાને આશય જ નથી અને શક્ય તેટલી વધુ જ્યણ છે તથા પાછળથી પશ્ચાત્તાપને જોરદાર પરિણામ છે ત્યાં કેઇપણ વ્રતને ભંગ થતો નથી.
સવાલ-ધર્મરુચિ અણગારે કડવી તુંબડીનું ઝેરી શાક વાપરી લઈને શા માટે આત્મવિરાધના કરી ?
