________________
મુનિજીવનની બાળાથી–૫
૧૪૯
(૮) રાગ-દ્વેષથી તે તે દેશ-કાળ-કે-દ્રવ્યમાં રાગાદિ કરવાથી.
તીર્થંકર પરમાત્માને ઉપદેશ છે કે પાપભીરુ આત્માએ ગુરુ પાસે જઈને વિનયપૂર્વક હાથ જોડીને આત્માના સૂક્ષમતમ દેશનું પણ પ્રાયશ્ચિત્ત કરી લેવું જોઈએ. જે આત્મા સશલ્ય છે. તેને સંયમજીવનમાં વિકાસ થઈ શકતું નથી અને તેને સમાધિથી મૃત્યુ સંભવિત નથી. સેવેલા પાપનું જે પ્રાયશ્ચિત્ત સદ્દગુરુ આપે તેને સંપૂર્ણ પણે વહન કરવું જોઈએ અને પ્રાયશ્ચિત્ત લેતી વખતે એ દઢપણે સંકલ્પ હવે જોઈએ કે “આ પાપ હવે પછી હું કદી નહીં કરું.” છતાં પણ એ અનાદિકાળના તીવ્ર કુસંસ્કારના જેરના કારણે તે પાપ ફરીથી થઈ પણ જાય તે જેમ બને તેમ જલદી ફરીથી પ્રાયશ્ચિત્ત લેવું. પરંતુ વારંવાર ફરી પાપ થવાના ભયે, પ્રાયશ્ચિત્ત લેવાનું બંધ રાખવું નહીં. શુદ્ધ દિલથી જે આત્મા પ્રાયશ્ચિત્ત કરે છે, તે આત્મા અનાદિ સંસ્કારના જેરે પાપ કરી બેસશે તે પણ તેની તીવ્રતા તે ચેકસ ઘટતી જશે અને બે પાપ વચ્ચેને સમયને ગળે ઉત્તરોત્તર વધતું જશે. આમ થતાં છેવટે તે પાપ ખતમ થઈ જશે.
ભૂતકાળમાં થયેલા પાપનો તીવ્ર પશ્ચાત્તાપ જોઈએ તથા વર્તમાનકાળમાં પ્રાયશ્ચિત્ત કરવું જોઈએ અને ભવિષ્યકાળમાં તે પાપ નહીં કરવાનું પચ્ચખાણ કરવું જોઈએ.
