________________
[ ] જ રહેવા દીધે. પણ એક પળ એવી આવી, જ્યારે મરિચિની વિચાર – ત અધીમાં અટવાઈ
મરિચિ બિમાર પડયો. શિષ્ય તે હવે જ નહિ. સેવા કોણ કરે? નિગ્રંથ–સાધુઓની આચાર–સંહિતા, એમને અસંયમી–મરિચિની સેવા કરતા રોકતી હતી. મરિચિના મનમાં વ્યાધિની એક આંધી આવી અને અત્યાર સુધી સ્થિર રહેલી એની વિચાર-ત ડગમગી ઉઠી.
મરિચિને થયું ઃ આ મુનિઓ કેવા ? આંખની શરમ પણ અભરાઈએ ચડાવી ! મેં કેટ-કેટલાં કુમારને પ્રતિબંધીને એમના સંઘમાં સામેલ કર્યા છે ! આજે હું બિમાર પડે છે, છતાં મારી પાસે કઈ ફરકે પણ છે ?
મરિચિએ નિર્ણય કર્યો કે, હવે કઈ વૈરાગી આવે તે એને પ્રતિબોધીને પિતાને જ શિષ્ય બનાવ !
માંદગી પૂરી થઈ ગઈ. મરિચિ સ્વસ્થ થઈને વિચારવા માંડયો. આ ટાણે જ કપિલ નામનો એક ધમ-જિજ્ઞાસુ મરિચિ પાસે આવ્યા. શરૂઆતમાં તે એણે એને ત્રષભ-સંઘમાં જ ધર્મ જણાવ્યું. ડગમગેલી વિચાર-ત હજી સાવ બુઝાઈ નહોતી. કપિલે ફરી પૂછયું : શું ધમ ભ. ઋષભદેવના સાધુ-સંઘમાં જ છે ! તો પછી આપે કેમ આ ન–વેશ મળે છે ?
મરિચિએ અશકિતનો એકરાર કરતા કહ્યું : હું અશકત છું. બાકી ધર્મ તે ત્યાં જ છે !
કપિલ તે કપિલ જ હતું. એણે ફરી પૂછ્યું કે શું ધર્મ ઋષભ-સંઘમાં જ છે ! આ પનામાં એને અંશ પણ નથી?
મરિચિની આંખ આગળ પિતાને માંદગી-કાળ તાજે થયે અને ત્યારે મુનિઓએ સેવેલી બેદરકારી તરવરી ઉઠી. કપિલમાં એને શિષ્યત્વની યેગ્યતા ભાસી. પતનની આ પળે સાવધાની ગુમાવીને મરિચિએ જવાબ વાળે ?
મા
