________________
૧૯૦ કર્મોને ખપાવે છે. તે કર્મો આ પ્રમાણે–વેદનીય, આયુષ્ય, નામકર્મ અને ગોત્રકર્મ એ ચાર ભવોપગ્રાહી કર્મોને ખપાવે છે, ત્યારપછી સમગ્ર અર્થને સાધીને સિદ્ધ થાય છે, તત્ત્વના બોધને પામે છે, કર્મથી મુક્ત થાય છે, કર્મરૂપી તાપના અભાવથી શીતળ થાય છે, તથા સર્વ દુઃખોનો અંત કરે છે. ૪૧-૪૩.
આ સદ્ભાવ પ્રત્યાખ્યાન પ્રાયે કરીને પ્રતિરૂપતા હોય તો થાય છે તેથી હવે પ્રતિરૂપતાને બતાવે છે –
पडिरूवयाए णं भंते ! जीवे किं जणयइ ?
पडिरूवयाए णं लाघविअं जणयइ, लहुब्भूए अ णं जीवे अप्पमत्ते पागडलिंगे पसत्थलिंगे विसुद्धसम्मत्ते सत्तसमिइसमत्ते सव्वपाणभूअजीवसत्तेसु वीससणिज्जरूवे अप्पडिलेहे जिइंदिए विपुलतवसमिइ-समन्नागए आवि भवइ ॥४२॥४४॥
અર્થ : હે ભગવંત! પ્રતિરૂપતા વડે જીવ શું ઉત્પન્ન કરે ?
ઉત્તર : સ્થવિરકલ્પીના જેવો વેષ ધારણ કરવો તે પ્રતિરૂપ કહેવાય છે તે પ્રતિરૂપ વડે અર્થાતુ અધિક ઉપકરણના ત્યાગ વડે જીવ દ્રવ્યથી અલ્પ ઉપકરણને લીધે અને ભાવથી અપ્રતિબદ્ધપણાને લીધે લાઘવપણાને ઉત્પન્ન કરે છે. અને લઘુભૂત એટલે લઘુ થયેલો જીવ પ્રમાદરહિત થાય છે, તે
વિરકલ્પિક આદિના જેવો જણાતો હોવાથી પ્રગટ લિંગવાળો થાય છે, જીવરક્ષાના હેતુરૂપ રજોહરણ આદિ ધારણ કરવાથી પ્રશસ્ત લિંગવાળો થાય છે, ક્રિયા વડે સમ્યક્તને શુદ્ધ કરવાથી વિશુદ્ધ સમ્યક્તવાળો થાય છે, સત્ય અને સમિતિઓ જેની સમાપ્ત અને પરિપૂર્ણ થઈ છે એવો થાય છે અને તેથી જ સર્વ પ્રાણ, ભૂત, જીવ અને સત્ત્વને પીડા ઉપજાવનાર નહીં હોવાથી વિશ્વાસ કરવા લાયક થાય છે, અલ્પ ઉપધિ હોવાથી અલ્પ પડિલેહણવાળો થાય છે, જિતેંદ્રિય થાય છે, તથા વિપુલ અને ઘણા ભેદવાળા વિસ્તીર્ણ એવા તપ અને સર્વ વિષયમાં વ્યાપ્ત હોવાથી વિપુલ એવી સમિતિઓ વડે યુક્ત પણ થાય છે. ઉપર સમિતિઓનું સમગ્રપણું કહ્યું અને
